history

¯ÖÖÀ¾ÖÔ³Öæ´Öß †Ö×ÞÖ ÛúÖ¸ÞÖê

ײÖÏ×™¿Ö ‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ×¾ÖßÖÖ¸¾ÖÖ¤ß ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê •Ö´Öָ֤߮ÖÓ“Öß ¾Ö ÃÖ¸Ó•ÖÖ´Ö¤Ö¸ÖÓ“Öß ¾ÖŸÖ®Öê ÜÖÖ»ÖÃÖÖ Ûú껵ÖÖ´Öæôê ¾Ö †®ÖêÛú ÃÖ¢ÖÖ¬Öß¿ÖÖÓ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¢ÖÖ ÝÖ´Ö¾ÖÖ¾µÖÖ »ÖÖÝÖ»µÖÖ´Öãôê †ÃÖÓŸÖã™ —ÖÖ»Ö껵ÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»µÖÖ Ûúã¾ÖŸÖ߯ÖÏ´ÖÖÞÖê ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ¿ÖÃ¡Ö ˆ“Ö»Ö»Öê ´Ö¬µÖ ¾Ö ¯Öæ¾ÖÔ ×ÆÓ¤ããÖÖ®ÖÖŸÖᯙ †Öפ¾ÖÖÃÖßÓ®Öß ˆšÖ¾Ö Ûúê»ÖÖ. ´Ö¬µÖê ×ÆÓ¤ããÖÖ®ÖÖŸÖᯙ ”Öê™Ö ®ÖÖÝÖ¯Öæ¸ ³ÖÖÝÖÖŸÖᯙ ÛúÖê»Ö¸ß †Öפ¾ÖÖÃÖßÓ®Öß 1827 ´Ö¬µÖê ŸÖ¸ ´ÖãÓ›Ö †Öפ¾ÖÖÃÖßÓ®Öß 1831 ´Ö¬µÖê ˆšÖ¾Ö Ûúê»ÖÖ. ¯Öæ¾ÖÔ ×ÆÓ¤ããÖÖ®ÖÖŸÖ ˆ¢Ö¸ ¯Öæ¾ÖÔ ³ÖÖÝÖÖŸÖᯙ ÜÖÖÃÖß ™êÛú›µÖÖÓ¾Ö¸ß»Ö †Öפ¾ÖÖÃÖÓßÓ®Öß 1829 ´Ö¬µÖê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ˆšÖ¾Ö Ûúê»ÖÖ. ®ÖÖÝÖÖ ¾Ö Ûúã±úß ²ÖÓ›ÜÖÖê¸ÖÓ“Öê ˆšÖ¾ÖÆß ´ÖÆŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ ´ÖÖ®Ö»Öê •ÖÖŸÖÖŸÖ. †Öê׸ÃÖÖŸÖᯙ ÜÖÖêÓ›Ö †Öפ¾ÖÖÃÖß ŸÖÃÖê“Ö ×²ÖÆÖ¸´Ö¬Öᯙ ÃÖÓ£ÖÖôÖÓ“ÖÖ ˆšÖ¾Ö Æß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®ÖÖ ÆÖ¤¸Ö ¤êÞÖÖ¸Ö š¸»ÖÖ.

´ÖÆÖ¸Ö™ÒÖŸÖᯙ ÜÖÖ®Ö¤ê¿ÖÖŸÖᯙ †Öפ¾ÖÖÃÖßÓ®Öß ×¡ÖÓ²ÖÛú•Öß ›êÓÝÖôê µÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆ®ÖÖ®Öê ¤ãÃÖ·µÖÖ ²ÖÖ•Ö߸־ÖÖÃÖ ¯Öê¿Ö¾Öê ¯Ö¤Ö¾Ö¸ ¯Öã®ÖãÖÖÔ×¯ÖŸÖ Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟®Ö Ûúê»ÖÖ. ¯Ö¸ÓŸÖã ײÖÏ×™¿ÖÖÓ¯Öæœê ŸµÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö³ÖÖ¾Ö »ÖÖÝÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß. ´ÖÆÖ¸Ö™ÒÖŸÖ ˆ´ÖÖ•Öß ®ÖÖ‡ÔÛú µÖÖÓ®Öß ¸Ö´ÖÖê¿ÖÓ“µÖÖ ´Ö¤ŸÖß®Öê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¢Öê»ÖÖ •Ö²Ö¸¤ÃŸÖ †Ö¾ÆÖ®Ö ×¤»Öê. ®ÖÖ‡ÔÛúÖÓ®Öß ×²ÖÏ×™¿Ö ¬ÖÖ•ÖßÔÞµÖÖ ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ß ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¸ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛú ¾Ö •Ö´Öָ֤߮ µÖÖÓ“Öß »Öæ™ Ûúê»Öß. ¿Öê¾Ö™ß ±úӤױúŸÖã¸ß®Öê 1831 ´Ö¬µÖê ŸÖê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ÆÖŸÖß »ÖÖÝÖ»Öê. šÖÞÖê וֻµÖÖŸÖᯙ ÛúÖêôß ¾Ö †Öפ¾ÖÖÃÖß »ÖÖêÛúÖÓ®Öß ´Ö¸Öšß ÃÖŸŸÖꓵÖÖ ¯Öã®Ö¹×•Ö¾Ö®ÖÖÃÖÖšß 1839 ´Ö¬µÖê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ²ÖÓ› Ûúê»Öê. 1840 ´Ö¬µÖê ÃÖÖŸÖÖ¸“Öê ”¡Ö¯ÖŸÖß ¯ÖÏŸÖÖ¯Ö×ÃÓÖÆ µÖÖÓ®Öß ŸÖ¸ 1841 ´Ö¬µÖê ÛúÖê»ÆÖ¯Ö㸠³ÖÖÝÖÖŸÖᯙ ÝÖ›Ûú·µÖÖÓ®Öß ×²ÖÏ×™¿Ö ÃÖ¢Öê»ÖÖ ×¾Ö¸Öê¬Ö Ûúê»ÖÖ. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ‘Ö›æ®Ö †Ö»Öê»Öê ¾Ö¸ß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ˆšÖ¾Ö ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¸ÛúÖ¸®Öê ´ÖÖê›æ®Ö ÛúÖœ»Öê.

¾Ö¸ß»Ö ÃÖ¾ÖÔ ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛúÞµÖÖŸÖ ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸»ÖÖ µÖ¿Ö †Ö»Öê. †ÃÖ»Öê ŸÖ¸ß ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ´Ö¬Öᯙ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×¤¾ÖÃÖêÓפ¾ÖÃÖ ¾ÖÖœŸÖ ÝÖê»ÖÖ. 1757-1857 µÖÖ ¿ÖÓ³Ö¸ ¾ÖÂÖÖÔ“µÖÖ ÛúÖ»ÖÜÖÓ›ÖŸÖ ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸®Öê †Ö¯Ö»ÖÖ ¯ÖÏ“ÖÓ› ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ×¾ÖßÖÖ¸ Ûúê»ÖÖ. ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê ¯ÖÏ•ÖÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛú •ÖÆÖÓÝÖ߸¤Ö¸ •Ö´Öָ֤߮ †ÃÖÓŸÖã™ —ÖÖ»Öê. ¸Ö•ÖÛúßµÖ †Ö×£ÖÔÛú ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú ¬ÖÖ×´ÖÔÛú ¾Ö »ÖÂÛú¸ß õÖê¡ÖÖŸÖᯙ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖÖ´Ö¬Öæ®Ö 1857 “ÖÖ ˆšÖ¾Ö ‘Ö›æ®Ö †Ö»ÖÖ.

‡ÃÖ¾Öß ÃÖ®Ö 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ÃÖ㸾ÖÖŸÖ 10 ´Öê µÖÖ ×¤¾Ö¿Öß —ÖÖ»Öß. ‡Ã™ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ´Ö긚 µÖê£Öᯙ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ²ÖÓ› ¯ÖãÛúÖ¸»Öê ¾Ö µÖã¸Öê×¯ÖµÖ®Ö †×¬ÖÛúÖ·µÖÖ®ÖÖ šÖ¸ ´ÖÖ¸»Öê. ®ÖÓŸÖ¸ ŸÖê פ»»Öß¾Ö¸ “ÖÖ»Ö Ûú¹®Ö ÝÖê»Öê. ŸµÖÖÓ®Öß »ÖÖ»Ö ×Ûú»»µÖÖŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö Ûúê»ÖÖ ¾Ö ´ÖÖêÝÖ»ÖÖÓ“Öê ¯ÖÏןÖšê“Öê ®ÖÖ¾Ö »ÖÖ¾ÖÞÖÖ·µÖÖ ¤ãÃÖ·µÖÖ ²ÖÆ֤渿ÖÆÖ“µÖÖ ®ÖÖ¾Öê ³ÖÖ¸ŸÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÏÖ™ ´ÆÞÖæ®Ö «ÖÆß ×±ú¸×¾Ö»Öß.

ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´ÖÖ»ÖÛúÖ×¾Ö¹¬¤ ²Ö·µÖÖ“Ö ŸÖÛÎÖ¸ß ÆÖꟵÖÖ. ÃÖê¾ÖꓵÖÖ †×¬ÖÛúÖ׬ÖÛú •ÖÖ“ÖÛú ÆÖêŸÖ “ÖÖ»Ö»Ö껵ÖÖ †™ß, ¬ÖÖ×´ÖÔÛú ²ÖÖ²ÖßÓŸÖ ÆßÖõÖê¯Ö †Ö×ÞÖ †×¬ÖÛúÖ·µÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÞÖßÔµÖ †ÆÓÛúÖ¸ †ÃÖê ŸµÖÖÓ“Öê þֹ¯Ö ÆÖêŸÖê. ¯ÖÞÖ ´ÖãôÖŸÖ ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ´ÖÖÝÖê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¢Öê×¾Ö¹¬¤“ÖÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ÆÖêŸÖÖ. ÛúÖ¸ÞÖ Æê ׿֯ÖÖ‡Ô —ÖÖ»Öê ŸÖ¸ß ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ»Öê“Ö ÆÖêŸÖê. ¯ÖÞÖ ´ÖãôÖŸÖ ŸµÖÖ ÃÖ¾ÖÖÔ´ÖÖÝÖê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¢Öê×¾Ö¹¬¤“ÖÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ÆÖêŸÖÖ. ÛúÖ¸ÞÖ Æê ׿֯ÖÖ‡Ô

—ÖÖ»Öê ŸÖ¸ß ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖŸÖ»Öê“Ö ÆÖêŸÖê. ŸÖê ‹Ûú¯ÖÏÛúÖ¸ê ÝÖÞÖ¾Öê¿ÖÖŸÖᯙ ¿ÖêŸÖÛú¸ß“Ö ÆÖêŸÖê. ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ“µÖÖ †®µÖ ‘Ö™ÛúÖÓ´Ö¬µÖê •µÖÖ †Ö¿ÖÖ †ÖÛúÖÓõÖÖ, ×®Ö¸Ö¿ÖÖ †Ö×ÞÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ÆÖêŸÖÖ ŸµÖÖ“Öê“Ö ¯ÖÏןÖײÓÖ²Ö ŸµÖÖÓ“µÖÖ †ÓŸÖ:Ûú¸ÞÖÖŸÖ ¯Ö›»Öê»Öê ÆÖêŸÖê. ׿֯ÖÖµÖÖÓ“Öê Æê ²ÖÓ› ´ÆÞÖ•Öê ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ †¬ÖÔ¾µÖ¾ÖãÖÖ ®Ö™ —ÖÖ»Öß, ןֻÖÖ ×²ÖÏ×™¿Ö †£ÖÔ¾µÖ¾ÖãÖê“Öß ²Ö™ßÛú ²Ö®Ö×¾ÖÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê †Ö×ÞÖ ¤ê¿ÖÖ“Öß ´ÖÖêšµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ †Ö×£ÔÖÛú ׯÖô¾ÖÞÖæÛú Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öß Æê ÆÖêµÖ. ÃÖ¾ÖÖÔŸÖ ¾Ö¸Ûú›ß ´ÆÞÖ•Öê •Ö´Öִ߮ÖÆÃÖæ»Ö ¾Ö֜׾ÖÞµÖÖ“µÖÖ ¾ÖÃÖÖÆŸÖ¾ÖÖ¤ß ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê ²Ö·µÖÖ“Ö ¿ÖêŸÖÛú·µÖÖÓ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ •Ö×´Ö®Öß»ÖÖ“Ö ´ÖãÛúÖ¾Öê »ÖÖÝÖ»Öê ¾Ö ŸÖß ¾ÖÃÖã»Öß ¿ÖêŸÖÛú¸ß, ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ß †Ö×ÞÖ ÃÖÖ¾ÖÛúÖ¸ÖÓ“µÖÖ ‘Ö¿ÖÖŸÖ ÝÖê»Öß. ¯Ö¸Ó¯Ö¸ÖÝÖŸÖ Æß־µÖ¾ÖÃÖÖµÖÆß ®Ö™ —ÖÖ»µÖÖ®Öê »ÖõÖÖ¾Ö¬Öß ÛúÖ¸Ö×ÝÖ¸ÖÓ¾Ö¸ ²ÖêÛúÖ¸ß †Ö×ÞÖ ¤Ö׸¤ÏµÖ †ÖꜾֻÖê. ¿ÖêŸÖÛú¸ß ¾Ö ÛúÖ¸ÖÝÖ߸ÖÓ“µÖÖ µÖÖ †Ö×£ÔÖÛú ¤ã¸¾ÖãÖê´Öãôê 1770 ¯ÖµÖÔÓŸÖ 12 ¾ÖêôÖ ´ÖÖêšÖ ¾Ö ×ÛúŸµÖêÛú¤Ö ”Öê™ê ¤ãÂÛúÖô ¯Ö›»Öê.

Æ•ÖÖ¸Öê •Ö´Öָ֤߮ ¾Ö ¯ÖÖôêÝÖÖ¸ÖÓ“Öê ¿ÖêŸÖß“µÖÖ ¾ÖÃÖã»Öß¾Ö¸ †Ö×ÞÖ Ã¾ÖŸÖ:“µÖÖ ¿ÖêŸÖ•Ö×´Ö®Öß¾Ö¸“Ö ×®ÖµÖÓ¡ÖÞÖ ¸Ö×Æ»Öê ®ÖÖÆß. ¿ÖêÛú›Öê ¾ÖŸÖ®Ö¤Ö¸ÖÓ“Öß ¾ÖŸÖ®Öê ®Ö™ —ÖÖ»Öß. †Ö¯Ö»µÖÖ †ÓŸÖÝÖÔŸÖ ÛúÖ¸³ÖÖ¸ÖŸÖ ‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß®Öê ÆßÖõÖê¯Ö Ûúê»Öê»ÖÖ †®ÖêÛú ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ †Ö¾Ö›»ÖÖ ®Ö¾ÆŸÖÖ. ×¾Ö«Ö®Ö †Ö×ÞÖ ˆ¯ÖÖÃÖÛú¾ÖÝÖÖÔ®ÖÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛú, ”Öê™ê ¾ÖŸÖ®Ö¤Ö¸, ÃÖ¸¤Ö¸ †Ö×ÞÖ •Ö´Öָ֤߮ÖÓ“ÖÖ •ÖÖê †ÖÀÖ쵅 ÆÖêŸÖÖ, ŸÖÖê“Ö ®ÖÖÆßÃÖÖ —ÖÖ»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ“µÖÖ¾Ö¸ ¤Ö׸¤ÏµÖ ÛúÖêÃÖô»Öê.

ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¢ÖÖ ¯Ö¸ÛúßµÖ ÆÖêŸÖß Æê“Ö ˆšÖ¾ÖÖ“Öê ‹Ûú ´ÖãÜµÖ ÛúÖ¸ÞÖ ÆÖêŸÖê. µÖÖ ¤ê¿ÖÖŸÖ ×²ÖÏ×™¿Ö ÃÖ¤î¾Ö ¯Ö¸Ûúê“Ö ¸Ö×Æ»Öê. µÖÖ ¯Ö¸ÛúßµÖ ‘ÖãÃÖÜÖÖê¸ÖÓ“µÖÖ ÆãÛúã´ÖÖÓ¯Öãœê ÆÖÓ•Öß ÆÖÓ•Öß Ûú¸ÞµÖÖ“Öß †Ö¯ÖÞÖÖ¾Ö¸ ¾Öêô †Ö»Öß µÖÖ“ÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ •Ö®ÖŸÖê»ÖÖ ´ÖÖêšÖ †¯Ö´ÖÖ®Ö ¾ÖÖ™ê.

1857“µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ÛúÖ¸ÞÖê :-

¸Ö•ÖÛúßµÖ ÛúÖ¸ÞÖê :-

ÛúÓ¯Ö®Öß“Öê ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ¾ÖÖ¤ß ¬ÖÖê¸ÞÖ :-

ÃÖ®Ö 1600 ´Ö¬µÖê ײÖÏ×™¿Ö ‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“Öß Ã£ÖÖ¯Ö®ÖÖ —ÖÖ»Öß. ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ Ûú¸ÞÖê ÆÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“ÖÖ ´ÖãÜµÖ ÆêŸÖã ÆÖêŸÖÖ. ¯Ö¸ÓŸÖã ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖᯙ †×ãָ ¸Ö•ÖÛúßµÖ ¯Ö׸×ã֟Öß“ÖÖ ±úÖµÖ¤Ö ‘Öê‰®Ö ÛúÓ¯Ö®Öß®Öê ÃÖ¢ÖÖ×¾ÖßÖÖ¸ÖÃÖ ÃÖã¹¾ÖÖŸÖ Ûúê»Öß. »ÖÖò›Ô ¾Öê»ÖûÖß, »ÖÖò›Ô Æê×ÃÓ™Ý•Ö »ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß µÖÖ Ý־ƮÖÔ¸ •Ö®Ö¸»Ö“Öß ¯ÖÏ“ÖÓ› ÃÖ¢ÖÖ×¾ÖßÖÖ¸ Ûú¹®Ö ÃÖ¾ÖÔ ¤ê¿Ö³Ö¸ ÛúÓ¯Ö®Öß“Öê ¾Ö“ÖÔÃ¾Ö ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûúê»Öê. ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ µÖÖ ¸Ö•ÖÛúßµÖ ÆßÖõÖê¯ÖÖ´Öãôê •µÖÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ“µÖÖ ÃÖ¢ÖÖ ®ÖÖ´Ö¿ÖêÂÖ —ÖÖ»µÖÖ •µÖÖÓ“Öê ¾µÖÖ¯ÖÖ¸, ˆªÖêÝÖ ²Öã›Ö»Öê ŸÖê »ÖÖêÛú †ÃÖÓŸÖã™ —ÖÖ»Öê.

»ÖÖò›Ô ¾Öê»ÖûÖß“Öß ŸÖî®ÖÖŸÖß ±úÖî•Ö :-

‡.ÃÖ. 1798 ´Ö¬µÖê ¾Öê»ÖûÖß Ý־ƮÖÔ¸ •Ö®Ö¸»Ö ´ÆÞÖæ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. ŸµÖÖ®Öê ŸÖî®ÖÖŸÖß ±úÖî•ÖꓵÖÖ ¯Ö¬¤ŸÖß“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûúº®Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ ×¾ÖßÖÖ¸Ö¾Ö¸ ³Ö¸ פ»ÖÖ. ŸÖî®ÖÖŸÖß ±úÖî•Ö ¤ã²ÖÔ»Ö ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ“µÖÖ †ÓŸÖÝÖÔŸÖ ¾Ö ²ÖÖÆµÖ ÃÖÓ¸õÖÞÖÖÃÖÖšß ¤êÞµÖÖŸÖ †Ö»Öß. µÖÖ“µÖÖ ´ÖÖê²Ö¤»µÖÖŸÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÃÖ ÛúÓ¯Ö®ÖßÃÖ ¸ÖêÜÖ ¸Ûú´Öê‹ê¾Ö•Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ¸Ö•µÖÖ“ÖÖ ÛúÖÆß ¯ÖϤê¿Ö ŸÖÖê›æ®Ö ªÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖê. ŸµÖÖ“Ö²Ö¸Öê²Ö¸ µÖÖ ±úÖî•Öê“ÖÖ ÜÖ“ÖÔ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÃÖ Ûú¸Ö¾ÖÖ »ÖÖÝÖê. ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ¯Ö¸¾ÖÖ®ÖÝÖß׿־ÖÖµÖ ‡ŸÖ¸ÖÓ¿Öß µÖ㬤 ×ÛúÓ¾ÖÖ Ûú¸Ö¸ Ûú¸ŸÖÖ µÖêÞÖÖ¸ ®ÖÖÆߟÖ. ŸÖÃÖê“Ö ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“ÖÖ ¾Ö×Ûú»Ö ¤¸²ÖÖ¸ß ¸Ö×Æ»Ö. ŸµÖÖ“µÖÖ ´ÖÖÝÖÔ¤¿ÖÔ®ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ ¸Ö•µÖÛúÖ¸³ÖÖ¸ Ûú¸Ö¾ÖÖ, ‡. ŸÖî®ÖÖŸÖß ±úÖî•ÖꓵÖÖ †™ß ÆÖꟵÖÖ. ¾Öê»ÖûÖß®Öê ×®Ö•ÖÖ´Ö ´Ö¸ÖšµÖÖÓ“Öê ׿ÓÖ¤ê ÆÖêôÛú¸, ³ÖÖêÃÖ»Öê, ‡. ÃÖ¸¤Ö¸ †µÖÖꬵÖê“ÖÖ ®Ö¾ÖÖ²Ö ¯Öê¿Ö¾ÖÖ ¤ãÃÖ¸Ö †Ö¾Öô»ÖÖ ¾Ö †®ÖêÛú ÃÖÓãÖÖ®Öê ²Ö¸ÜÖÖÃŸÖ Ûúê»Öß. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“Öß ´ÖãŸÃÖ§êÝÖß¸ß ³Ö꤮ÖߟÖß ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ¾ÖÖ¤ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ †ÖêôÜÖ»ÖÖ †Ö»ÖÖ ®ÖÖÆß. ¯Ö׸ÞÖÖ´Ö ŸµÖÖÓ®ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ÃÖ¢ÖÖ ÝÖ´Ö¾ÖÖ¾µÖÖ »ÖÖÝÖ»µÖÖ.

ÃÖÓãÖÖ®ÖÖÓ“Öê ×¾Ö»Ö®ÖßÛú¸ÞÖ †Ö×ÞÖ ÜÖÖ»ÖÃÖÖ ¯Ö¬¤ŸÖß :-

‡.ÃÖ. 1848 ´Ö¬µÖê »ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß Ý־ƮÖÔ¸ •Ö®Ö¸»Ö ´ÆÞÖæ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ ŸÖÖê. †×ŸÖ¿ÖµÖ ´ÖÆŸ¾ÖÖÛúÖÓõÖß ¾Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ¾ÖÖ¤ß ¾Öé¢Öß“ÖÖ ÆÖêŸÖÖ. ›»ÖÆÖîÃÖß ¤ê¿Öß ¸Ö•µÖÖÓ®ÖÖ ×²ÖÏ×™¿Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß®Ö Ûú¸ÞµÖÖÃÖÖ”ß, ÜÖÖ»ÖÃÖÖ ¯Ö¬¤ŸÖß“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûúê»ÖÖ. µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ŸµÖÖ“Öê ¤Öê®Ö ´ÖÖÝÖÔ ÆÖêŸÖê. ‹Ûú ŸÖ¸ ŸÖê ¸Ö•µÖ וÓÖÛúæ®Ö ‘ÖêÞÖê ×ÛúÓ¾ÖÖ ×¾Ö×¾Ö¬Ö ÛúÖ¸ÞÖê ¤ÖÜÖ¾Öæ®Ö ŸÖê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖŸÖ ×¾Ö»Öß®Ö Ûú¸ÞÖê ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †Ó×ÛúŸÖ †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ¾Ö¸ ŸµÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ˆ¢Ö¸×¬ÖÛúÖ·µÖÖÃÖ ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸“Öß ´ÖÖ®µÖŸÖÖ ‘ÖêÞÖê †Ö¾Ö¿µÖÛú Ûúê»Öê ¾Ö •Öß ÃÖÓãÖÖ®Öê ŸÖŸ¾ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸“Ö ×®Ö:ÃÖÓŸÖÖ®Ö ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖ»ÖÖ ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê ¤¢ÖÛú ‘ÖêÞµÖÖÃÖ ¯Ö¸¾ÖÖ®ÖÝÖß ×¤»Öß ®ÖÖÆß.

¤¢ÖÛú ¾ÖÖ¸ÃÖ ®ÖÖ´ÖÓ•Öæ¸ µÖÖ ¬ÖÖê¸ÞÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ ÃÖÖŸÖÖ¸Ö, —ÖÖ¿Öß, ÃÖÓ²Öô¯Öæ¸, •ÖêŸÖ¯Öæ¸, ˆ¤µÖ¯Öæ¸, ®ÖÖÝÖ¯Öæ¸, ‡. ÃÖÓãÖÖ®Öê ÜÖÖ»ÖÃÖÖ Ûú¹®Ö ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ¸Ö•µÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ×¾Ö™ Ûúê»Öß. ŸÖ¸ ÝÖî¸ÛúÖ¸³ÖÖ¸ ¾Ö †¾µÖ¾ÖãÖÖ µÖÖ ¢ÖŸ¾ÖÖÜÖÖ»Öß †µÖÖꬵÖê“Öê ÃÖÓãÖÖ®Ö ÜÖÖ»ÖÃÖÖ Ûúê»Öê. ›»ÖÆÖîÃÖß“µÖÖ µÖÖ †ÖÛδÖÛú ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê †®ÖêÛú ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛú ¤ãÜÖÖ¾Ö»Öê ÝÖê»Öê, ŸÖ¸ ׿ֻ»ÖÛú †ÃÖÞÖÖ¸ê ÃÖÓÓãÖÖ×®ÖÛú ³ÖµÖ³ÖßŸÖ —ÖÖ»Öê.

¯Ö¤¾µÖÖ †Ö×ÞÖ ¯Öê®¿Ö®Ö ¸§ :-

»ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê †®ÖêÛú ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ“µÖÖ ¯Ö¤¾µÖÖ ¾Ö ¯Öê®¿Ö®Ö ¸§ Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ÃÖ¯ÖÖ™Ö “ÖÖ»Ö×¾Ö»ÖÖ. ´ÖÖêÝÖ»Ö ÃÖ´ÖÏÖ™ ²ÖÆ֤渿ÖÆÖ µÖÖ“ÖÖ ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ ÆÖ ×ÛúŸÖÖ²Ö ¾Ö ŸµÖÖÃÖ ×´ÖôÞÖÖ¸ß ¯Öê®¿Ö®Ö ¸§ Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟®Ö Ûúê»ÖÖ. ¯Öê¿Ö¾ÖÖ ¤ãÃÖ¸Ö ²ÖÖ•Öß¸Ö¾Ö µÖÖ“ÖÖ ¤¢ÖÛú ¯Öã¡Ö ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ×´ÖôÞÖÖ¸ß ¯Öê®¿Ö®Ö ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê ²ÖÓ¤ Ûúê»Öß ¾Ö·ÆÖ› (×¾Ö¤³ÖÔ) ¯ÖÏÖÓŸÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß †®ÖêÛú ÃÖÓÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ“µÖÖ ¯Ö¤¾µÖÖ ¾Ö ¯Öê®¿Ö®Ö ¸§ Ûú껵ÖÖ´Öãôê ŸµÖÖÓ“Öß ´Ö®Öê ¤ãÜÖÖ¾Ö»Öß ÝÖê»Öß.

¾ÖŸÖ®Öê, ‡®ÖÖ´Ö ¾Ö •ÖÆÖ×ÝָߓÖß •Ö¯ŸÖß :-

‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ ³Ö¸³Ö¸Ö™ßÃÖÖšß »ÖÖò›Ô ×¾Ö»µÖ´Ö ²ÖêÓ×™Ûú®Öê †®ÖêÛú µÖÖê•Ö®ÖÖ †ÖÜÖ»µÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖᯙ †®ÖêÛú ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛúÖÓ®Öß »ÖÖêÛúÓÖ®ÖÖ ‡®ÖÖ´Ö ´ÆÞÖæ®Ö •Ö×´Ö®Öß ×¤»µÖÖ ÆÖꟵÖÖ ²ÖêÓ×™Ûú®Öê †¿ÖÖ •Ö×´Ö®Öß“Öß “ÖÖîÛú¿Öß Ûúº®Ö •µÖÖÓ“µÖÖÛú›ê ¯Öã¸Ö¾Öê ®Ö¾ÆŸÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Ö´Öß®Öß ÛúÖœæ®Ö ‘ÖêŸÖ»µÖÖ. †®ÖêÛú •ÖÆÖ×ÝÖ¸ßÓ“Öß •Ö¯ŸÖß Ûúê»Öß. »ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê ¯Öã¸Ö¾Öê ®¾ÆŸÖê. •Ö×´Ö®ÖßÓ“µÖÖ “ÖÖîÛú¿ÖßÃÖÖšß ‹Ûú Ûú×´Ö¿Ö®Ö ®Öê´Ö»Öê.µÖÖ Ûú×´Ö¿Ö®Ö®Öê ¯ÖÓ“Ö¾ÖßÃÖ Æ•ÖÖ¸ ‡®ÖÖ´Öß •Ö×´Ö®ÖßÓ“Öß “ÖÖîÛú¿Öß Ûú¹®Ö ‹Ûú¾ÖßÃÖ Æ•ÖÖ¸ •Ö¯ŸÖ Ûúê»Öê µÖÖ´Öæôê »ÖõÖÖ¾Ö¬Öß »ÖÖêÛú ®ÖÖ¸Ö•Ö —ÖÖ»Öê.

†Ö×£ÖÔÛú ÛúÖ¸ÞÖê :-

¤ê¿Öß ˆªÖêÝÖ¬ÖÓªÖ“ÖÖ ·ÆÖÃÖ

ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß †Ö×£ÖÔÛú ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ¾ÖÖ¤Ö¾Ö¸ ³Ö¸ פ»ÖÖ ÆÖêŸÖÖ. 18 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖ µÖã¸Öê¯ÖÖŸÖ †ÖîªÖê×ÝÖÛú ÛÎÖÓŸÖß ‘Ö›æ®Ö †Ö»Öß. ÃÖã¹¾ÖÖŸÖßÃÖ ‡ÓÝ»ÖÓ›´Ö¬Öᯙ †ÖîªÖê×ÝÖÛú ÛÎÖÓŸÖß —ÖÖ»Öß. µÖê£Öᯙ ÛúÖ¸ÜÖÖ®µÖÖÓ®ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ¸Ö Ûú““ÖÖ ´ÖÖ»Ö ×ÆÓ¤ããÖÖ®ÖÖŸÖæ®Ö ®ÖêÞµÖÖŸÖ µÖê‰ »ÖÖÝÖ»ÖÖ ¾Ö ŸÖµÖÖ¸ —ÖÖ»Öê»ÖÖ ¯ÖŒÛúÖ ´ÖÖ»Ö ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ²ÖÖ•ÖÖ¸¯ÖêšêŸÖ †ÖÞÖæ®Ö ×¾ÖÛú»ÖÖ •ÖÖ‰ »ÖÖÝÖ»ÖÖ ÛúÖ¸ÜÖÖ®µÖÖŸÖ ŸÖµÖÖ¸ —ÖÖ»Öê»ÖÖ ´ÖÖ»Ö †ŸµÖÓŸÖ ÃÖã²ÖÛú ÃÖãÓ¤¸ ¾Ö ×™ÛúÖ‰ ÆÖêŸÖÖ. ¯Ö׸ÞÖÖ´ÖŸÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ »Ö‘ÖãªÖêÝÖÖŸÖæ®Ö µÖÖ¸ —ÖÖ»Öê»ÖµÖÖ ´ÖÖ»ÖÖÃÖ ˆšÖ¾Ö ¸Ö×Æ»ÖÖ ®ÖÖÆß. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ß ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê µÖê£Öᯙ ˆªÖêÝÖ¬ÖÓ¤ê ²Öã›Ö»Öê »ÖõÖÖ¾Ö¬Öß ÛúÖ¸ÖÝÖ߸ÖÓ¾Ö¸ ²ÖêÛúָߓÖß ¾Öêô †Ö»Öß.

¿ÖêŸÖßÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ˆ¤ÖÃÖß®Ö ¬ÖÖê¸ÞÖ

¿ÖêŸÖß ÆÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ¾µÖ¾ÖÃÖÖµÖ ÆÖêŸÖÖ ¾Ö ŸµÖÖ¾Ö¸“Ö »ÖÖêÛúÖÓ“Öß ˆ¯Ö•Öß×¾ÖÛúÖ †¾Ö»ÖÓ²Öæ®Ö ÆÖêŸÖß. ¿ÖêŸÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ˆŸ¯Ö®®ÖÖ“µÖÖ 23 ×ÆÃÃÖÖ Ûú¸ ´ÆÞÖæ®Ö ײÖÏ×™¿Ö ÃÖ¸ÛúÖ¸»ÖÖ ªÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖŸÖ ÆÖêŸÖÖ. ¤ãÂÛúÖôÖ“µÖÖ ¯Ö׸×ã֟ÖߟÖÆß ¿ÖêŸÖÃÖÖ·µÖÖ´Ö¬µÖê ÛúÃÖ»µÖÖÆß ¯ÖÏÛúÖ¸“Öß ÃÖæ™ ¤êÞµÖÖŸÖ µÖêŸÖ ®ÖÃÖê µÖÖˆ»Ö™ •ÖÖê ¿ÖêŸÖÛú¸ß ¾Öêôê¾Ö¸ Ûú¸ ³Ö¸ŸÖ ®ÖÃÖŸÖ ŸµÖÖÓ“µÖÖ •Ö×´Ö®ÖßÓ“Öê •ÖÖÆ߸ ×»Ö»ÖÖ¾Ö Ûúê»Öê •ÖÖŸÖ. ŸµÖÖ´Öãôê ¿ÖêŸÖÛú·µÖÖÓ“Öê ¯ÖÏ“ÖÓ› †Ö×£ÖÔÛú ¿ÖÖêÂÖÞÖ ÆÖê‰ »ÖÖÝÖ»Öê.

ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ÃÖ¾ÖÔ ¤ê¿Ö³Ö¸ ‹Ûú“Ö †¿Öß ¿ÖêŸÖÃÖÖ·µÖÖ“Öß ¯Ö¬¤ŸÖ šê¾Ö»Öê»Öß ®Ö¾ÆŸÖß ¯ÖÏŸµÖêÛú ¯ÖÏÖÓŸÖÖ´Ö¬µÖê µÖÖŸÖ ¾ÖêÝÖôê¯ÖÞÖÖ ÆÖêŸÖÖ. »ÖÖò›Ô ÛúÖò®ÖÔ¾ÖÖ×»ÖÃÖ®Öê ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ ÛúÖµÖ´Ö¬ÖÖ¸Ö ¯Ö¬¤ŸÖß ÃÖã¹ Ûúê»Öß. ŸÖ¸ »ÖÖò›Ô Æê×Ãәݕ֮Öê µÖÖŸÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ÖÞÖ Ûú¹®Ö ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö ¾Ö †ÖÝÖÏÖ ¯ÖÏÖÓŸÖÖŸÖ £ÖÖò´ÖÃÖ ´Ö®¸Öê µÖÖ®Öê ¸µÖŸÖ¾ÖÖ¸ß ¯Ö¬¤ŸÖß ÃÖã¹ ÛúêÓ»Öß. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ¿ÖêŸÖß ÃÖã¬ÖÖ¸ÞµÖÖ¯ÖêõÖÖ Ûú¸ ¾ÖÃÖã»ÖßÛú›ê †×¬ÖÛú »ÖõÖ ×¤»Öê. Ûú¸Ö“µÖÖ †Öê—µÖÖÜÖÖ»Öß ¿ÖêŸÖÛú¸ß ¤²Ö»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ ¾Ö †ÃÖÖ ¿ÖêŸÖÛú¸ß ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ˆ³ÖÖ ¸Ö×Æ»ÖÖ .

×ÆÓ¤ß •Ö®ÖŸÖê“Öß †Ö×£ÖÔÛú ׯÖô¾ÖÞÖæÛú

³ÖÖ¸ŸÖ ÆÖ ‹Ûú ÃÖ¬Ö®Ö ¾Ö ÃÖÓ¯Ö®®Ö ¤ê¿Ö ÆÖêŸÖÖ. ײÖÏ×™¿Ö ‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß®Öê ³ÖÖ¸ŸÖÖ“Öß †Ö×£ÖÔÛú »Öæ™ Ûúê»Öß. µÖÖ ¤ê¿ÖÖŸÖᯙ ¯ÖÏŸµÖÛúê ¯ÖÏÖÓŸÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ®ÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ˆŸ¯Ö®ÖÖÃÖÖšß ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤ ÆÖêŸÖÖ. †ÖÃÖÖ´Ö “ÖÆÖÃÖÖšß, ´ÖÆÖ¸Ö™Ò, ÝÖã•Ö¸ÖŸÖ, ÛúÖ¯ÖÃÖÖÃÖÖšß ŸÖ¸ ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö, ¾Ö ²ÖÓÝÖÖ»Ö ¬Ö®Ö¬ÖÖ®µÖÖÃÖÖšß ¯ÖÏ×ÃÖ¬¤ ÆÖêŸÖÖ. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“Öê •µÖÖ ´ÖÖÝÖÖÔ®Öê ¿ÖÖêÂÖÞÖ Ûúê»Öê. ŸÖê ´ÖÖÝÖÔ µÖÖ¯ÖÏ´ÖÖÞÖê (1) ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ †ŸµÖÓŸÖ Ûú´Öß ×Ûú´ÖŸÖßŸÖ Ûú““ÖÖ ´ÖÖ»Ö ÜÖ¸ê¤ß Ûú¸ÞÖê ¾Ö ŸÖµÖÖ¸ —ÖÖ»Öê»ÖÖ ¯ÖŒÛúÖ ´ÖÖ»Ö ÆãÛú´Öß ²ÖÖ•ÖÖ¸¯Öêš ´ÆÞÖæ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ ×¾ÖÛúÞÖê,(2) ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖᯙ “ÖÆÖ, ÛúÖò±úß, ´ÖÃÖ»µÖÖ“Öê, ¯Ö¤Ö£ÖÔ, ÜÖ×®Ö•Öê, »ÖÖÛúæ›, ‡ŸµÖÖ¤ß ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖŸÖæ®Ö ײÖÏ×™¿ÖÓÖ®Öß †Ö¯Ö»Öê ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûúê»Öê ÆÖêŸÖê. µÖÖ ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ“µÖÖ ¸õÖÞÖÖÃÖÖšß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®ÖÖ †Ö¯Ö»Öê »ÖÂÛú¸ ÃÖŸÖŸÖ ÃÖ••Ö šê¾ÖÖ¾Öê »ÖÖÝÖê ÆÖ ÜÖ“ÖÔ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ×ŸÖ•ÖÖê¸ßŸÖæ®Ö פ»ÖÖ •ÖÖ‡Ô.

ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“Öß µÖÓ¡Ö¾ÖŸÖ »Öã™ Ûúê»Öß. ŸµÖÖÓ“µÖÖ »Öã™ß“Öê ´ÖÖÝÖÔ †®ÖêÛú ÆÖêŸÖê. µÖÖ´Öãôê ײÖÏ™®Ö“Öß ³Ö¸³Ö¸Ö™ —ÖÖ»Öß. ŸÖ¸ ³ÖÖ¸ŸÖ ¤Ö׸¤ÏµÖÖÛú›ê ¾ÖÖ™“ÖÖ»Ö Ûú¹ »ÖÖÝÖ»ÖÖ µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ›Öò ‡ÔÀ¾Ö¸ß¯ÖÏÃÖÖ¤ ´ÆÞÖŸÖÖŸÖ, ³ÖÖ¸ŸÖ´ÖÖŸÖꓵÖÖ ¤ã¬ÖÖ¾Ö¸ ‡ÓÝÖÏ•Ö »ÖšËš —ÖÖ»Öê. ¯Ö¸ÓŸÖã ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ¾Ö¸ µÖÖŸÖ ˆ¯ÖÖÃÖ´ÖָߓÖß ¾Öêô †Ö»Öß.

¿ÖêŸÖÃÖÖ·µÖÖÃÖÖšß ¿ÖêŸÖÛú·µÖÖÓ¾Ö¸ †®µÖÖµÖ, †ŸµÖÖ“ÖÖ¸

-ÃÖ¸ÛúÖ¸ß †×¬ÖÛúÖ·µÖÖÓ®Öß •Ö´Öß®Ö ´ÖÆÃÖæ»Ö ÛúéÂÖß ˆŸ¯Ö®ÖÖ“µÖÖ Ã¾Öº¯ÖÖŸÖ ‘ÖêÞµÖÖ‹ê¾Ö•Öß ¸ÖêÜÖÖ ¸Ûú´ÖꓵÖÖ Ã¾Ö¹¯ÖÖŸÖ ‘ÖêÞµÖÖ“ÖÖ †ÖÝÖÏÆ ¬Ö¸»ÖÖ ¿ÖêŸÖÛú·µÖÖÓÛú›ê ¸ÖêÜÖ ¸ŒÛú´Ö ®ÖÃÖ»µÖÖ®Öê ¿ÖêŸÖÛú·µÖÖÓ¾Ö¸ †®µÖÖµÖ †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ´Ö¤ÏÖÃÖ´Ö¬Öᯙ ÃÖ¸ÓÛúÖ¸ß ×®Ö¾Ö꤮ÖÖŸÖ ´Æ™»Öê †ÖÆê, ŸµÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ š¸Ö¾ÖßÛú ¿ÖêŸÖÃÖ¸Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ Ûú¸ÞµÖÖÃÖÖšß ˆ®ÆÖŸÖ ˆ³Öê Ûú¸ÞÖê, •Öê¾ÖÞÖ ®Ö ¤êÞÖê ±ú™Ûúê ´ÖÖ¸ÞÖê †¿ÖÖ ×¿ÖõÖÖ ×¤»ÖÖ •ÖÖŸÖ ÆÖꟵÖÖ.

ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú - ÃÖÖÓÃÛúéןÖÛú ÛúÖ¸ÞÖê

×ÆÓ¤æ ×¾ÖÂÖµÖß ŸÖã“”ŸÖê“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ

ÛúÖôµÖÖ »ÖÖêÛúÖÓ¯ÖêõÖÖ ÝÖÖÖÞÖßµÖÔ »ÖÖêÛú •Ö®´ÖŸÖ ÀÖÏêš †ÖÆêŸÖ. †¿Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ 19 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖŸÖ µÖã¸Öê¯Ö³Ö¸ ¯ÖÃÖ¸»Öß ÆÖêŸÖß. ‡ÓÝ»ÖÓ›Æß ŸµÖÖÃÖ †¯Ö¾ÖÖ¤ ÛúÃÖÖ †ÃÖê»Ö ×ÆÓ¤ß »ÖÖêÛú ´ÖÖÝÖÖÃÖ †ÖÆêŸÖ. ŸµÖÖÓ“Öß ÃÖÓÃÛúéŸÖß ¸Ö®Ö™ß †ÖÆê Æê ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö®ÖÖ¾Ö¸ ײÓÖ²Ö×¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ×²ÖÏ×™¿Ö ¯Öϵ֟®Ö Ûú¹ »ÖÖÝÖ»Öê.

‹ÜÖÖ¤µÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖ ‡ÓÝÖÏ•Ö ¸ÃŸµÖÖ®Öê •ÖÖŸÖ †ÃÖê»Ö ŸÖ¸ ‘ÖÖê›ÖÝÖ֛ߴ֬Öæ®Ö •ÖÖÞÖÖ·µÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖ»ÖÖÆß ÜÖÖ»Öß ˆŸÖº®Ö ŸµÖÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÃÖ ÃÖ»ÖÖ´Ö šÖêÛúÖ¾ÖÖ »ÖÖÝÖê. ¸ê»¾ÖꓵÖÖ ¯Ö×Æ»µÖÖ ¾ÖÝÖÖÔ“µÖÖ ›²µÖÖŸÖæ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖϾÖê¿Ö Ûú¸ÞµÖÖÃÖ ´Ö••ÖÖ¾Ö ÆÖêŸÖÖ. µÖã¸Öêׯֵ֮ÖÖÓ“µÖÖ ÆÖò™ê»Ö´Ö¬µÖê ¾Ö Œ»Ö²Ö´Ö¬µÖê ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ®ÖÖ ¯ÖϾÖê¿Ö ®ÖÃÖê, ×Æ¤ß ´ÖÖÞÖÃÖÖ¯ÖÏŸÖß †ÃÖÞÖÖ¸ß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“Öß ŸÖã“”ŸÖê“Öß ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“ÖÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ¾Ö֜׾ÖÞµÖÖÃÖ ÛúÖ¸ÞÖß³ÖæŸÖ š¸»Öß.

×ÆÓ¤æ ÃÖÓÃÛúéŸÖß ¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö •Öß¾Ö®ÖÖ¾Ö¸ †Ö‘ÖÖŸÖ

³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú •Öß¾Ö®ÖÖŸÖ ²Ö¤»Ö Ûú¸ÞµÖÖÃÖÖšß »ÖÖò›Ô ×¾Ö»µÖ´Ö ²ÖêÓ×™Ûú®Öê †®ÖêÛú ÛúÖµÖ¤ê ¯ÖÖÃÖ Ûúê»Öê. ÃÖ®Ö 1829 ´Ö¬µÖê ÃÖŸÖß ²ÖӤߓÖÖ ÛúÖµÖ¤Ö Ûúê»ÖÖ. ŸµÖÖ“Ö¯ÖÏ´ÖÖÞÖê ×¾Ö¬Ö¾ÖÖ ¯Öã®Ö×¾ÖÔ¾ÖÖÆ ÃÖÓ´ÖŸÖß ÛúÖµÖ¤Ö, ¾ÖÖ²Ö×¾Ö¾ÖÖÆ ¯ÖÏןֲÖÓ¬ÖÛú ÛúÖµÖ¤Ö †ÃÖê ÛúÖµÖ¤ê ¯ÖÖÃÖ Ûúê»Öê. ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ¯ÖϲÖÖê¬Ö®ÖÖ¯ÖÖÃÖæ®Ö †ËªÖ¯Ö ¤æ¸ ÆÖêŸÖÖ. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß Æê ÃÖ¾ÖÔ ÛúÖµÖ¤ê †Ö¯Ö»ÖÖ ¬Ö´ÖÔ ¾Ö ÃÖÓÃÛúéŸÖß ²Öã›×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšß Ûúê»Öê †ÖÆêŸÖ. †ÃÖê ÛúÖÆß ¹œßׯÖ쵅 ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ®ÖÖ ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê.

•ÖÖןֳÖê¤ ¸§ Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ÛúÖµÖ¤Ö

‡.ÃÖ. 1850 ´Ö¬µÖê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß •ÖÖןֳÖê¤ ¸§ Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ÛúÖµÖ¤Ö Ûúê»ÖÖ ¾Ö µÖÖ ÛúÖµÖªÖ®ÖãÃÖÖ¸ ¾ÖÖ¸ÃÖÖÆŒÛú ¾Ö ´ÖÖ»Ö´Ö¢ÖÖ ÆŒÛúËÖ´Ö¬µÖê ÛúÖÆß ²Ö¤»Ö Ûúê»Öê. ŸÖŸÛúÖ»Öß®Ö ×ÆӤ㠴Öã×ûִÖÖÓ®ÖÖ µÖÖ ÛúÖµÖªÖ“ÖÖ ¬ÖÖêÛúÖ ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»ÖÖ ×ÆÓ¤æ ¾ÖÖ ´ÖãûÖß´Ö ¬Ö´ÖÖÔŸÖ¸ Ûú¹®Ö ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÖÔŸÖ ÝÖê»ÖÖ, ŸÖ¸ß ŸµÖÖ“ÖÖ ¾ÖÖÃÖÃÖÖÆŒÛú ¾Ö ´ÖÖ»Ö´Ö¢ÖÖ ¯ÖÏÖ¯ŸÖß ÆŒÛú µÖÖ ÛúÖµÖªÖ®ÖãÃÖÖ¸ ÛúÖµÖ´Ö ¸ÖÆÞÖÖ¸ ÆÖêŸÖÖ.

®Ö¾Öß®Ö ×¿ÖõÖÞÖ¾µÖ¾ÖãÖÖ †×¯ÖϵÖ

³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ¯ÖÖ¿“ÖÖŸµÖ ׿ÖõÖÞÖ¾µÖ¾ÖãÖÖ ÃÖã¹ Ûúê»Öß. ¤ê¿Ö³Ö¸ ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÖÔ“Öê ׿ÖõÖÞÖ ¤êÞÖÖ·µÖÖ ×´Ö¿Ö®Ö¸ß ¿ÖÖôÖ ÃÖã¹ —ÖÖ»µÖÖ ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ µÖÖ ¬ÖÖê¸ÞÖÖ´Öãôê 19 ¾µÖÖ ¿ÖŸÖÛúÖ“µÖÖ ¯Öæ¾ÖÖÔ¬ÖÖÔŸÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö¸“Ö®ÖÖ ÛúÖê»Ö´Ö›ŸÖê Ûúß ÛúÖµÖ, †ÃÖê »ÖÖêÛúÖÓ®ÖÖ ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê †Ö×ÞÖ µÖÖ´Ö¬Öæ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“µÖÖŸÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»ÖÖ.

¬ÖÖ×´ÖÔÛú ÛúÖ¸ÞÖê

¬ÖÖ×´ÖÔÛú ÃÖÓÛú™

ײÖÏ×™¿Ö ‡ÔÙ ‡Ó×›µÖÖ ÛúÓ¯Ö®Öß“Öê †Ö×£ÖÔÛú ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ¾ÖÖ¤Ö²Ö¸Öê²Ö¸“Ö ¬ÖÖ×´ÖÔÛú ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ¾ÖÖ¤Ö“ÖÖÆß ¯Öã¸ÃÛúÖ¸ Ûúê»ÖÖ. ‡.ÃÖ. 1813 “µÖÖ “ÖÖ™Ô¸ †òŒ™ ®ÖãÃÖÖ¸ ¬Ö´ÖÔ¯ÖÏÃÖÖ¸ÖÃÖÖšß ÛúÓ¯Ö®Öß“Öß ´Ö¤ŸÖ ×´Öôæ »ÖÖÝÖ»Öß. †®ÖêÛú ¬Ö´ÖÔ ¯ÖÏÃÖÖ¸Ûú ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÔ¯ÖÏÃÖÖ¸ÖÃÖÖšß ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖ µÖê‰ »ÖÖÝÖ»Öê. ÛúÓ¯Ö®Öß®Öê ¬Ö´ÖÔ ¯ÖÏÃÖÖ¸ÖÃÖÖšß ÜÖÖ»Öᯙ ´ÖÖÝÖÖÔ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö Ûúê»ÖÖ.

(†) ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÔ Ã¾ÖßÛúÖ¸ÞÖÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ¾Ö×›»ÖÖê¯ÖÖוÖÔŸÖ ÃÖÓ¯Ö¢ÖßŸÖ ŸµÖÖÓ“ÖÖ ÆŒÛú ×´Öôê.

(²Ö) †®ÖÖ£Ö ²ÖÖ»ÖÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖê¾ÖÖ ÃÖã×¾Ö¬ÖÖ ¤ê‰®Ö ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÖÔ“Öß ¤ßõÖÖ ×¤»Öß •ÖÖ‡Ô.

(Ûú) ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÔ Ã¾ÖßÛúÖ¸ÖÞÖÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ®ÖÖêÛú¸ßŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ¾Öæ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öê •ÖÖ‡Ô ¾Ö •Öê ®ÖÖêÛú¸ßŸÖ †ÃÖŸÖᯙ ŸµÖÖÓ®ÖÖ        ²ÖœŸÖß ×¤»Öß •ÖÖ‡Ô.

(›) ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ×´Ö¿Ö®Ö·µÖÖÓ“µÖÖ ¿ÖÖôÖÓŸÖæ®Ö ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÖÔ“Öß ×¿ÖÛú¾ÖÞÖ ¾Ö ŸÖŸ¾Ö–´¯;ÖÖ®Ö ×¤»Öê •ÖÖ‡Ô.

(‡Ô) ŸÖã¹ÓÝÖ¾ÖÖÃÖ ³ÖÖêÝÖÞÖÖ·µÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖ®Öê ×ÜÖÏ¿“Ö®Ö ¬Ö´ÖÔ Ã¾ÖßÛúÖ¸»ÖµÖÖÃÖ ŸµÖÖ“Öß ´Ö㌟֟ÖÖ ÆÖê‡Ô

ÛúÓ¯Ö®Öß“µÖÖ µÖÖ ¬Ö´ÖÔ¯ÖÏÃÖÖ¸Ö´Öãôê ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ®ÖÖ †ÃÖê ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê Ûúß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖ®Öß †Ö¯Ö»ÖÖ ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ ˆªÖêÝÖ ²Öã›×¾Ö»ÖÖ †ÖŸÖÖ ‡ÓÝÖÏ•Ö †Ö¯Ö»ÖÖ ¬Ö´ÖÔÆß ²Öã›×¾ÖÞÖÖ¸.

¬Ö´ÖÔ ¾Ö ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú ÃÖã¬ÖÖ¸ÞÖÖ×¾Ö¹¬¤ ¯ÖÏןÖ×ÛεÖÖ

ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸“µÖÖ ÛúÖ»ÖÜÖÓ›Ö´Ö¬µÖê ¬Ö´ÖÔ ¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖã¬ÖÖ¸ÞÖê²ÖÖ²ÖŸÖ †®ÖêÛú ´ÖÆŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ ×®ÖÞÖÔµÖ ‘ÖêÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ ²ÖêÓ×™Ûú®Öê ‡.ÃÖ. 1829 ´Ö¬µÖê ÃÖŸÖß ²ÖӤߓÖÖ ÛúÖµÖ¤Ö Ûúê»ÖÖ ²ÖêÓ×™Ûú®Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖã¬ÖÖ¸ÞµÖÖÃÖÖšß †®ÖêÛú ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú ÃÖã¬ÖÖ¸ÞÖÖ Ûú껵ÖÖ ÜÖ·µÖÖ ¯Ö¸ÓŸÖã ŸÖŸÛúÖ»Öß®Ö ¹œßׯÖ쵅 ÃÖ´ÖÖ•ÖÖ»ÖÖ µÖÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ÞÖÖ †Ö¾Ö›»µÖÖ ®ÖÖÆߟÖ.

¤ê¾ÖÖ»ÖµÖÖÓ“Öß ¾Ö ´Ö׿֤ßÓ“Öß ¾ÖŸÖ®Öê •Ö¯ŸÖ

ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸®Öê †®ÖêÛú ×ÆÓ¤æ ´ÖÓפ¸ÖÓ“Öß ¾Ö ´ÖãûÖß´Ö ´Ö׿֤ߓÖß ¾ÖŸÖ®Öê ÛúÖœæ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öß. µÖÖ´Öãôê ¬Ö´ÖÔÝÖã¹ ¾Ö ´ÖÖî»Ö×¾ÓÖ“Öß †¯ÖÏןÖÂšÖ —ÖÖ»Öß. µÖÖ´Öãôê ¬ÖÖ×´ÖÔÛú †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ¾ÖÖœßÃÖ »ÖÖÝÖ»ÖÖ.

»ÖÂÛú¸ß ÛúÖ¸ÞÖê

¸Ö•ÖÛúßµÖ †Ö×£ÖÔÛú ÃÖÖ´ÖÖוÖÛú ¬ÖÖ×´ÖÔÛú ÛúÖ¸ÞÖÖ´Öãôê •Ö®ÖŸÖêŸÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»ÖÖ †ÃÖ»ÖÖ. ŸÖ¸ß •ÖÖê¯ÖµÖÔŸÖ ×¿Ö¯ÖÖ‡Ô ²ÖÓ›ÖÃÖ ŸÖµÖÖ¸ ÆÖêŸÖ ®ÖÖÆß, ŸÖÖê¯ÖµÖÔŸÖ ˆšÖ¾Ö ‘Ö›æ®Ö µÖêÞÖê ¿ÖŒµÖ ®Ö¾ÆŸÖê. ׿֯ÖÖµÖÖÓ®Öß ÆÖŸÖß ²ÖÓ¤æÛú ‘ÖêŸÖ»Öß †Ö×ÞÖ ˆšÖ¾ÖÖÃÖ ÃÖã¹¾ÖÖŸÖ —ÖÖ»Öß. ŸµÖÖ´Öãôê ׿֯ÖÖµÖÖÓ®Öß ÆÖŸÖß ¿ÖÃ¡Ö ‘ÖêÞµÖÖÃÖÖšß ´ÖÖÝÖ“Öß ÛúÖ¸ÞÖê ´ÖÆŸ¾ÖÖ“Öß †ÖÆêŸÖ.

×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖ¾Ö¸ß»Ö ×®Ö²ÖÔÓ¬Ö

ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß †®ÖêÛú »ÖÂÛú¸ß ÛúÖµÖ¤ê ´ÖÓ•Öæ¸ Ûú¹®Ö ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ¾Ö¸ ×®Ö²ÖÔ¬Ö »ÖÖ¤»Öê. ‡.ÃÖ. 1806 ´Ö¬µÖê ÛúÖµÖ¤Ö ¯ÖÖÃÖ Ûú¹®Ö ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ¾Ö¸ ÝÖÓ¬Ö »ÖÖ¾ÖÞµÖÖ“Öß ¾Ö ¤Öœß Ûú¸ÞµÖÖ“Öß ÃÖŒŸÖß Ûúê»Öß. ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖÖÖŸÖ ÃÖ´Öã¤Ï ¯ÖµÖÔ™®Ö Ûú껵ÖÖÃÖ †Ö¯Ö»ÖÖ ¬Ö´ÖÔ ²Öã›ê»Ö †¿Öß ÃÖ´Ö•ÖæŸÖ ÆÖêŸÖß. »ÖÖò›Ô Ûúò×®ÓÖÝÖ®Öê ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ÃÖê¾ÖÖ ³Ö¸ŸÖß †×¬Ö×®ÖµÖ´Ö ¯ÖÖÃÖ Ûúê»ÖÖ, µÖÖ ÛúÖµÖªÖ®ÖãÃÖÖ¸ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖÖÖ»ÖÖ ÃÖ´Öã¤Ï ¯ÖÖ¸ Ûú¹®Ö ×¾Ö¤ê¿ÖÖŸÖ ¯ÖÖš×¾Ö»Öê •ÖÖÞÖÖ¸ ÆÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ®Öß ¯Ö¸¤ê¿ÖÖŸÖ •ÖÖÞµÖÖÃÖ ×¾Ö¸Öê¬Ö Ûúê»ÖÖ, ŸµÖÖÓ®ÖÖ ®ÖÖêÛú¸ßÃÖ ´ÖãÛúÖ¾Öê »ÖÖÝÖ»Öê, ŸÖ¸ †®ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ×¿ÖõÖÖ    —ÖÖ»µÖÖ.

×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ×´ÖôÞÖÖ¸ß †µÖÖêÝµÖ ¾ÖÖÝÖÞÖãÛú

×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓŸÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ¾ÖÖœßÃÖ »ÖÖÝÖÞµÖÖÃÖ ÛúÖ¸ÞÖß³ÖæŸÖ š¸»Öê»Öß ÛúÖ¸ÞÖê ÜÖÖ»Ö߻֯ÖÏ´ÖÖÞÖê:

(†) »ÖÂÛú¸ÖŸÖᯙ ˆ““Ö †×¬ÖÛúÖ¸ ¯Ö¤ê ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ×¤»Öß •ÖÖŸÖ ®ÖÃÖŸÖ.

(²Ö) ‹ÛúÖ“Ö ¯Ö¤Ö¾Ö¸ ÛúÖ´Ö Ûú¸ÞÖÖ·µÖÖ ×ÆÓ¤ß ¾Ö ײÖÏ×™¿Ö ׿֯ÖÖµÖÖÓ“µÖÖ ¾ÖêŸÖ®Ö ¾Ö ³ÖŸµÖÖÓŸÖ ±úÖ¸ ´ÖÖêšß ŸÖ±úÖ¾ÖŸÖ        Ûúê»Öß •ÖÖŸÖ ÆÖêŸÖß.

(Ûú) ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ †ŸµÖÓŸÖ †¯Ö´ÖÖ®ÖÖï֤ ¾ÖÖÝÖÞÖæÛú פ»Öß •ÖÖ‡Ô. ¯Ö¸ê› ÝÖÏÖ‰Ó›¾Ö¸ ŸµÖÖÓ“ÖÖ †¾Ö´ÖÖ®Ö Ûú»ÖÖ       •ÖÖ‡Ô. ¾Öêô¯ÖÏÃÖÓÝÖß »ÖÖ£ÖÖÃÖã¬¤Ö ‘ÖÖŸÖ»µÖÖ •ÖÖŸÖ.

(›) »ÖÂÛú¸ß ´ÖÖê×Æ´Öê¾Ö¸ ײÖÏ×™¿Ö †×¬ÖÛúÖ¸ß ¯ÖÏ£Ö´Ö ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ“Öß ±úÖî•Ö †Ö‘Ö֛߾ָ ¯ÖÖš¾ÖŸÖ. ¬Öã´Ö¿“ÖÛÎß ÆÖê‰®Ö †®ÖêÛú ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖ‡Ô ´ÖÖ¸»Öê •ÖÖŸÖ ´ÖÝÖ ÝÖÖê¸ß ±úÖî•Ö ¯Öãœê ¯ÖÖš×¾Ö»Öß •ÖÖ‡Ô. ´ÆÞÖ•Öê ´Ö韵Öæ»ÖÖ ÃÖÖ´ÖÖê¸ê •ÖÖŸÖÖ®ÖÖ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ×¿Ö¯ÖÖ‡Ô ¾Ö ×¾Ö•ÖµÖÖ“Öß ´ÖÖô µÖÖŸÖ ÝÖÖê·µÖÖ ÃÖÖÖÛú›ê, µÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸Ö´Öãôê ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ´Ö¬µÖê ¯ÖÏ“ÖÓ› †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»ÖÖ.

ŸÖÖŸÛúÖ×»ÖÛú ÛúÖ¸ÞÖ

‡®Ö×±ú»› ²ÖÓ¤ãÛúÖ ¾Ö “Ö¸²ÖßµÖæŒŸÖ ÛúÖ›ŸÖæÃÖê

ÛúÖ›ŸÖæÃÖ ¯ÖÏÛú¸ÞÖÖ´Öãôê ×ÆÓ¤ß ÃÖÖÖ´Ö¬Öᯙ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ¯Ö¸ÖÛúÖê™ßÃÖ ¯ÖÖêÆÖê“Ö»ÖÖ. ‡. ÃÖ. 1857 ´Ö¬µÖê ‡®Ö×±ú»› ®ÖÖ¾ÖÖ“µÖÖ ®Ö¾Öß®Ö ²ÖÓ¤ãÛúÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ÖŸÖ †ÖÞÖ»µÖÖ. µÖÖ ²ÖÓ¤ãÛúÖÓ®ÖÖ »ÖÖÝÖÞÖÖ·µÖÖ ÛúÖ›ŸÖãÃÖÖÓ“Öê ÃÖᯙ ÝÖÖ‡Ô ¾Ö ›ãÛú¸Ö“µÖÖ“Ö¸²Öß®Öê ²ÖÓ¤ Ûúê»Öê. µÖÖ ÛúÖ›ŸÖãÃÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ Ûú¸ŸÖê ¾Öêôß ŸµÖÖ¾Ö¸ß»Ö ÃÖᯙ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ ¤ÖŸÖÖ®Öê ŸÖÖê›Ö¾Öê »ÖÖÝÖê ÝÖÖµÖ Æß ×ÆÓ¤æ®ÖÖ ¯Ö×¾Ö¡Ö ŸÖ¸ ›ãŒÛú¸ Æê ´Öã×ûִÖÖÓ®ÖÖ ×®Ö×ÂÖ¬¤ ÛúÖ›ŸÖæÃÖ ¯ÖÏÛú¸ÞÖÖ´Öãôê ×ÆÓ¤æ ´Öã×ûִÖÖÓ“µÖÖ ¬ÖÖ×´ÖÔÛú ³ÖÖ¾Ö®ÖÖ ¤ãÜÖÖ¾Ö»µÖÖ. µÖÖ ¯ÖÏÛú¸ÞÖÖ“Öß ´ÖÖ×ÆŸÖß ¾ÖÖ·µÖÖÃÖÖ¸ÜÖß ÃÖ¾ÖÔ ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ ×´ÖôÖ»Öß . ŸµÖÖÓ®Öß ÛúÖ›ŸÖæÃÖê ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖÃÖ ®ÖÛúÖ¸ פ»ÖÖ. ®ÖÛúÖ¸ ¤êÞÖÖ·µÖÖ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ¾Ö¸ ÜÖ™»Öê ³Ö¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. 10 ¾ÖÂÖÖÔ¯ÖµÖÔŸÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ ×¿ÖõÖÖ šÖêšÖ¾ÖÞµÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ µÖÖ ÃÖî×®ÖÛúÓÖ®ÖÖ ®ÖÖêÛú¸ßŸÖæ®Ö ÛúÖœæ®Ö ™ÖÛúÞÖµÖŸÖ †Ö»Öê. ŸµÖÖ´Öãôê »ÖÂÛú¸ß ”Ö¾ÖÞµÖÖÓ´Ö¬µÖᯙ ¯Ö׸×ã֟Öß †ŸµÖÓŸÖ Ã±úÖê™Ûú ²Ö®ÖŸÖ ÝÖê»Öß †Ö×ÞÖ µÖÖ´Ö¬Öæ®Ö 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖ“ÖÖ ³Ö›ÛúÖ ˆ›Ö»ÖÖ.

ˆšÖ¾ÖÖ“Öê õÖê¡Ö ´ÖµÖÖÔפŸÖ

1857 “ÖÖ ˆšÖ¾Ö ÃÖ¾ÖÔ ×ÆÓ¤ããÖÖ®ÖÖŸÖ ‹ÛúÖ“Ö ¾Öêôß —ÖÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß ×¤»»Öß †ÖîÓ¬Ö, ײÖÆÖ¸, ´Ö¬µÖ ¯ÖϤê¿Ö, ²ÖÓã¤ê»ÖÜÖÓ› ‡. ¯ÖϤê¿ÖÖŸÖ µÖÖ ²ÖÓ›Ö“ÖÖ ±úî»ÖÖ¾Ö —ÖÖ»ÖÖ. ®Ö´ÖԤꓵÖÖ ¤×õÖÞÖêÛú›ê ´ÖÖêšµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ˆšÖ¾Ö —ÖÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß. ŸµÖÖ´Öæôê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»Öß ¿ÖŒŸÖß ˆŸŸÖ¸êÃÖ ‹Ûú¾Ö™æ®Ö ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛúÖ»ÖÖ.

µÖÖêÝµÖ ®ÖêŸÖ韾ÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö

ˆšÖ¾ÖÖ»ÖÖ ÃÖ¾ÖÔÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ®ÖêŸÖÖ ×´Öôæ ¿ÖÛú»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ ŸÖ¸ ˆšÖ¾Ö µÖ¿ÖþÖß ÆÖê‰ ¿ÖÛú»ÖÖ †ÃÖŸÖÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓÛú›ß»Ö ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß Æê †ŸµÖÓŸÖ ¤õÖ ¾Ö †®Öæ³Ö¾Öß ÆÖêŸÖê. ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“Öê ®ÖêŸÖê ŸµÖÖÓ“Öß ²Ö¸Öê²Ö¸ß Ûú¹ ¿ÖÛú»Öê ®ÖÖÆߟÖ. ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö, ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê, —ÖÖ¿Öß“Öß ¸ÖÞÖß, ÛúÓã¾Ö¸×ÃÖÓÆ µÖÖÓ®Öß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ“Öê ®ÖêŸÖéŸ¾Ö Ã¾ÖßÛúÖ¸»Öê ¯Ö¸Ã¯Ö¸ÖÓ®ÖÖ ÃÖÆÛúÖµÖÔÆß Ûúê»Öê. µÖÖ´Ö¬Öæ®Ö ÃÖ¾ÖÔ´ÖÖ®µÖ ®ÖêŸÖéŸ¾Ö ŸÖµÖÖ¸ ÆÖê‰ ¿ÖÛú»Öê ®ÖÖÆß. ÛúÏÖÓŸÖß»ÖÖ µÖÖêÝµÖ ×¤¿ÖÖ ¤êÞµÖÖ“Öß ÛúÖ´Ö×ÝÖ¸ß ¯ÖÖ¸ ¯ÖÖ›ÞÖÖ¸Ö ®ÖêŸÖÖ ¯Öãœê µÖê‰ ¿ÖÛú»ÖÖ ®ÖÖÆß.

‹ÛúÖ“Ö ¬µÖêµÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö

1857 “ÖÖ ˆšÖ¾Ö ˆ““Ö ¸Ö™ÒßµÖ ¬µÖêµÖÖ®Öê ¯ÖÏê׸ŸÖ ÆÖê‰®Ö —ÖÖ»Öê»ÖÖ ®Ö¾ÆŸÖÖ ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“µÖÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ®Ö ¬µÖêµÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö ÆÖêŸÖÖ. ×ÓÆÓ¤ß ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ¾Ö¸ŸÖß ÃÖæ› ˆÝÖ¾ÖÖµÖ“ÖÖ ÆÖêŸÖÖ. ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ ²ÖÆ֤渿ÖÆÆÖ µÖÖÃÖ †Ö¯Ö»Öß ²ÖÖ¤¿ÖÖÆß ¯Öã®ÆÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ Ûú¸Ö¾ÖµÖÖ“Öß ÆÖêŸÖß. ŸÖ¸ ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¯Öê¿Ö¾µÖÖÓÃÖ †Ö¯Ö»Öß ¯Öê¿Ö¾ÖÖ‡Ô ¯Öã®ÆÖ ×´Öô¾ÖÖµÖ“Öß ÆÖêŸÖß. —ÖÖ¿Öß“Öß ¸ÖÞÖß ´Öê¸ß —ÖÖÓ¿Öß ´Öî ®ÖÆß ¤æÓÝÖß †¿Öß ÝÖ•ÖÔ®ÖÖ Ûú¹®Ö ¸ÞÖ´Öî¤Ö®ÖÖŸÖ ˆŸÖ¸»Öß ÆÖêŸÖß. ÃÖ¾ÖÔ ®ÖꟵÖÖÓ´Ö¬µÖê ‹ÛúÖ“Ö ¬µÖêµÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö †ÃÖ»µÖÖ´Öãôê ˆšÖ¾Ö µÖ¿ÖþÖß ÆÖê‰ ¿ÖÛú»ÖÖ ®ÖÖÆß.

×®ÖµÖÖê•Ö®ÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö

ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Öº¬¤ ˆšÖ¾Ö Ûú¸ÞµÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ×šÛúÖÞÖß ÛúÖêÞÖß ˆšÖ¾Ö Ûú¸Ö¾Ö ŸÖÃÖê“Ö ˆšÖ¾Ö µÖ¿ÖþÖß  —ÖÖ»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ ¯Ö㜓Öß ¾ÖÖ™“ÖÖ»Ö Ûú¿Öß †ÃÖÖ¾Öß, µÖÖ²ÖÖ²ÖŸÖ ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö²Ö¬¤ ŸÖµÖÖ¸ß ®Ö¾ÆŸÖß ‡×ŸÖÆÖÃÖÛúÖ¸ÖÓ“µÖÖ ´ÖŸÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ 31 ´Öê 1857 Æß ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ×®ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ŸÖÖ¸ßÜÖ ÆÖêŸÖß. ¯Ö¸ÓŸÖã ŸÖŸ¯Öã¾ÖßÔ“Ö ×´Ö¸ŸÖ ´Ö¬Öᯙ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ¾Ö ŸµÖÖ¯ÖÖšÖê¯ÖÖš ‡ŸÖ¸ ךÛúÖÞÖ“µÖÖ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ˆšÖ¾Ö Ûúê»Öê. ‹ÛúÖ“Ö ¾Öêôß ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö²Ö¬¤ ˆšÖ¾Ö ®Ö —ÖÖ»µÖÖ®Öê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛú»ÖÖ.

•Ö®ÖŸÖꓵÖÖ ¯ÖÖךӲµÖÖ“ÖÖ †³ÖÖ¾Ö

1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ •Ö®ÖŸÖÖ ÃÖƳÖÖÝÖß —ÖÖ»Öß ÆÖêŸÖß. ¯Ö¸ÓŸÖã •µÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ ´ÖÖÞÖÃÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÖךӲÖÖ ˆšÖ¾ÖÖÃÖ ×´ÖôÖ¾ÖµÖÖÃÖ Æ¾ÖÖ ÆÖêŸÖÖ. ŸµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖÞÖÖŸÖ ŸÖÖê ×´ÖôÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß. ¤×õÖÞÖêÛú›ê ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ •Ö®ÖŸÖê²Ö¸Öê²Ö¸ ÃÖ¸Ó•ÖÖ´Ö¤Ö¸ Æß ŸÖ™Ã£Ö ¸Ö×Æ»Öê ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß ¯ÖϤê¿Ö †Ö¯Ö»µÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ †Ö»µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ »Öã™Ö»Öã™ ÃÖ㺠Ûúê»Öß µÖÖ´Öãôê ÃÖÖ´ÖÖ®µÖ •Ö®ÖŸÖê“Öß ŸµÖÖÓ®ÖÖ ÃÖÆÖ®Öã³ÖãŸÖß ×´ÖôÖ»Öß ®ÖÖÆß.

þÖÖ£ÖßÔ ¾Ö ±úã™ß¸ »ÖÖêÛúÖÓ“Öß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®ÖÖ ´Ö¤ŸÖ

±úÖê›Ö †Ö×ÞÖ —ÖÖê›Ö Æß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“Öß ¸Ö•ÖÛúßµÖ ®ÖߟÖß ÆÖêŸÖß. µÖÖ ¬ÖÖê¸ÞÖÖ“ÖÖ †¾Ö»ÖÓ²Ö ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ÛúÏÖÓŸÖßÛúÖ¸ÛúÖÓ“µÖÖ ÆÖ»Ö“ÖÖ»Öß ŸµÖÖÓ“Öê ›Ö¾Ö¯Öê“Ö ÃÖî®µÖ µÖÖ²Ö²ÖŸÖ“Öß ´ÖÖ×ÆŸÖß ¯Öã¸×¾ÖÞÖÖ·µÖÖÓ®ÖÖ ²Ö×õÖÃÖê •ÖÆÖÝÖ߸, ¤êÞµÖÖ“Öê ¬ÖÖê¸ÞÖ Ã¾ÖßÛúÖ¸»Öê. ¤ã¤îÔ¾ÖÖ®Öê þÖÖ£ÖÖÔ¯ÖÖê™ß ÛúÏÖÓŸÖßÛúÖ¸ÛúÖÓ“Öß ´ÖÖ×ÆŸÖß ¯Öã¸×¾ÖÞÖÖ¸ê ¤ê¿Ö¤ÏÖêÆß ŸÖµÖÖ¸     —ÖÖ»Öê. ×±úŸÖã¸ß´Öãôê ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê ÃÖÖ¸ÜÖê ¸ÞÖ¬Öæ¸Ó¬Ö㸠ÃÖê®ÖÖ®Öß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ÆÖŸÖß »ÖÖÝÖ»Öê.

»ÖÂÛú¸ß ÃÖÖ×ÆŸµÖÖŸÖᯙ ŸÖ±úÖ¾ÖŸÖ

»ÖÂÛú¸ß ÃÖÖ×ÆŸµÖÖÓ“µÖÖ ²ÖÖ²ÖŸÖßŸÖ ‡ÓÝÖÏ•Ö ¾Ö¸“Öœ ÆÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖÛú›ê ²ÖÓ¤ãÛúÖ, ŸÖÖê±úÖ ¾Ö ‡ŸÖ¸ †Ö¬Öã×®ÖÛú ¯Ö¬¤ŸÖß“Öß ¿ÖáÖÖáÖê ÆÖêŸÖß. ŸÖ¸ ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓÛú›ê ¯ÖÖ¸Ó¯ÖÖ׸Ûú ¿ÖáÖÖáÖê ÆÖêŸÖß. ¿ÖáÖÖáÖÖ´Ö¬Öᯙ µÖÖ ŸÖ±úÖ¾ÖŸÖß´Öãôê ÃÖ¸ ƵÖã ¸Öê•Ö Ûúê¾Öô 2 Æ•ÖÖ¸ ÃÖÖÖ×®Ö¿Öß »Öœæ®Ö ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê µÖÖÓ“µÖÖ 20 Æ•ÖÖ¸ ±úÖî•Öê“ÖÖ ŸµÖÖ®Öê ¯Ö¸Ö³Ö¾Ö Ûúê»ÖÖ »ÖÜÖ®ÖÖî´Ö´Ö¬Öß»Ö ×²ÖÏ×™¿Ö ¸ê×ÃÖ›ê®ÃÖß´Ö¬Öᯙ †›Ûú»Ö껵ÖÖ 2 Æ•ÖÖ¸ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß 1 »ÖõÖ ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ“µÖÖ †¯ÖµÖ¿ÖÖÃÖ ÛúÖ¸ÞÖß³ÖæŸÖ š¸»Öß. 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖ´Ö¬Öæ®Ö ¯Öôæ®Ö †Ö»Öê»ÖÖ ‹Ûú ÃÖî×®ÖÛú ´ÆÞÖŸÖÖê. ´Ö»ÖÖ ÝÖÖê·µÖÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ³ÖߟÖß ¾ÖÖ™ŸÖ ®ÖÖÆß ¯ÖÞÖ, ŸµÖÖÓ“µÖÖ ÆÖŸÖß †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ¤Öê®Ö ®Öôß“µÖÖ ²ÖÓ¤ãÛúß“Öß ³ÖߟÖß ¾ÖÖ™ŸÖê.

¤ôÞÖ¾ÖôÞÖÖ“µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖŸÖᯙ ¯ÖÏÝÖŸÖß

»ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê ¤ôÞÖ¾ÖôÞÖÖ´Ö¬µÖê †³ÖæŸÖ¯Öæ¾ÖÔ ÛúÏÖÓŸÖß Ûúê»Öß. ¸ê»¾Öê ŸÖÖ¸ÖµÖÓ¡Ö ¯ÖÖêÙ, ¸ÃŸÖê, µÖÖÓ“µÖÖ ÃÖÖêµÖß ˆ¯Ö»Ö²¬Ö Ûú껵ÖÖ 1857 “ÖÖ ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛúÞµÖÖÃÖÖšß µÖÖ ÃÖÖ¬Ö®ÖÖÓ“ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖêÝÖ —ÖÖ»ÖÖ ŸÖÖ¸ÖµÖÓ¡ÖÖ“µÖÖ «Ö¸ê ךÛúךÛúÖÞÖ“µÖÖ ²ÖÓ›Ö“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ŸµÖÖÓ®ÖÖ ×´Öôæ ¿ÖÛú»Öß ŸÖ¸ ¸ê»¾ÖꓵÖÖ«Ö¸ê ˆšÖ¾ÖÖ“µÖÖ ×šÛúÖÞÖß »ÖÂÛúÖ¸ß Ûúã´ÖÛú ¯ÖÖš×¾ÖÞÖê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®ÖÖ ¿ÖŒµÖ —ÖÖ»Öê.

†®Öã³Ö¾Öß ×²ÖÏ×™¿Ö ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß

ˆšÖ¾ÖÖ“Öê ®ÖêŸÖéŸ¾Ö Ûú¸ÞÖÖ¸ê ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ŸÖÖŸµÖÖ ÃÖÖÆê²Ö ™Öê¯Öê ²ÖÆÖ¤æ¸ ¿ÖÆÖ, —ÖÖ¿Öß“Öß ¸ÖÞÖß, Æê ¯Ö¸ÖÛúÏ´Öß ÃÖÖÆÃÖß ÆÖêŸÖê. ¯Ö¸ÓŸÖã ¸ÞÖ®ÖߟÖßŸÖ ŸÖê ´ÖÖÝÖê ¯Ö›»Öê. µÖÖˆ»Ö™ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓÛú›ê †ÃÖÞÖÖ¸ê ÃÖê®ÖÖ®Öß Æò¾Ö, »ÖÖòÛú, Ûúò´²Öê»Ö, ®Öß»Ö, »Öò¸ê®ÃÖ, ƵÖæ, ¸Öê•Ö, Æê †ŸµÖÓŸÖ ¯Ö¸ÖÛúÏ´Öß †®Öã³Ö¾Öß ¾Ö ´ÖãŸÃÖ¤ß ÆÖêŸÖê. ŸµÖÖÓ“µÖÖ »ÖÂÛú¸ß ÆÖ»Ö“ÖÖ»Öß †ŸµÖÓŸÖ •Ö»Ö¤ ¾Ö ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö²Ö¬¤ ÆÖꟵÖÖ ŸµÖÖ´Öãôê ŸµÖÖÓ“ÖÖ ×¾Ö•ÖµÖ —ÖÖ»ÖÖ.

‡Óݻ֛“Öß ´Ö¤ŸÖ

1857 “ÖÖ ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛúÞµÖÖÃÖÖšß Ý־ƮÖÔ¸ •Ö®Ö¸»Ö »ÖÖò›Ô Ûúò×®Ö®ÖÓ®Öê ‡ÓÝ»ÖÓ›´Ö¬Öæ®Ö 1 »ÖõÖ 12 Æ•ÖÖ¸Ö“Öß ±úÖî•Ö †ÖÞÖ»Öß †ÖÓŸÖ¸¸Ö™ÒßµÖ ¯Ö׸×ã֟Öß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®ÖÖ †®ÖãÛúã»Ö ÆÖêŸÖß. ײÖÏ×™¿Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖŸÖ µÖÖ¾Öêôß ¿ÖÖÓŸÖŸÖÖ ÆÖêŸÖß ŸµÖÖ´Öãôê 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖÛú›ê ²ÖÖ¸ÛúÖ‡Ô®Öê »ÖõÖ ¤ê‰®Ö ÆÖ ˆšÖ¾Ö ¤›¯Öæ®Ö ™ÖÛúŸÖÖ †Ö»ÖÖ.

´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê“Öê ÆÖîŸÖÖŸ´µÖ

‡.ÃÖ. 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖ“Öê ×®ÖµÖÖê•Ö®Ö Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê ÆÖêŸÖê. 31 ´ÖêÓ 1857 “Öß ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ŸÖÖ¸ßÜÖÆß ×®Ö׿“ÖŸÖ Ûúê»Öß ÆÖêŸÖß. ¯Ö¸ÓŸÖã ÛúÖ›ŸÖãÃÖÖ“µÖÖ ²ÖÖŸÖ´Öß®Öê ÃÖÖÖŸÖ Ûú´ÖÖ»Öß“ÖÖ †ÃÖÓŸÖÖêÂÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»ÖÖ. †¿ÖÖŸÖ“Ö ²Ö¸ÖÛú¯Ö渓µÖÖ ”Ö¾ÖÞÖß´Ö¬µÖê ‹Ûú ´ÖÆŸ¾Ö¯ÖæÞÖÔ ‘Ö™®ÖÖ ‘Ö›»Öß ‹ÛúÖ ²ÖÏÖ´ÆÞÖ ÃÖî×®ÖÛúÖÃÖ ‹ÛúÖ †Ã¯Öé¿µÖ ÃÖî×®ÖÛúÖ®Öê ׯÖÞµÖÖÃÖÖšß ¯ÖÖÞµÖÖ“Öß ´ÖÖÝÖÞÖß Ûúê»Öß. ŸµÖÖ¾Öêôß ŸµÖÖ®Öê ˆ¢Ö¸ פ»Öê Ûúß ŸÖã—µÖÖ Ã¯Ö¿ÖÖÔ®Öê ´ÖÖ—ÖÖ »ÖÖê™Ö †¯Ö×¾Ö¡Ö ÆÖê‡Ô»Ö. µÖÖ¾Ö¸ ŸÖÖê †Ã¯Öé¿µÖ ÃÖî×®ÖÛú ´ÆÞÖÖ»ÖÖ, ´ÖÆÖ¸Ö•Ö †ÖŸÖÖ ŸÖÖê •ÖÖŸÖß“ÖÖ †×³Ö´ÖÖ®Ö šê¾ÖÖ ÝÖãÓ›Öôæ®Ö µÖÖ¯Öæœê ŸÖã´ÆÖ»ÖÖ ÝÖÖ‡Ô“Öß ×®Ö ›ãÛú¸Ö“Öß “Ö¸²Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ¤ÖŸÖÖ®Öß ŸÖÖê›Ö¾Öß »ÖÖÝÖÞÖÖ¸ †ÖÆê. Æß ®Ö¾Öß®Ö †Ö»Öê»Öß ÛúÖ›ŸÖãÃÖê µÖÖ“Ö †¯Ö×¾Ö¡Ö ¯Ö¤Ö£ÖÖÔ®Öß ÆêŸÖãŸÖ ´ÖÖÜÖ»Öê»Öß †ÖÆêŸÖ ÃÖ´Ö•Ö»ÖÖŸÖ.

29 ´ÖÖ“ÖÔ 1857 ¸Öê•Öß ²Ö¸ÖÛú¯Ö渓µÖÖ ”Ö¾ÖÞÖßŸÖ ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ¯Ö×Æ»Öß ×šÞÖÝÖß ¯Ö›»Öß. ®Ö¾µÖÖ®Öê ¾ÖÖ¯Ö¸ÖŸÖ †Ö»Ö껵ÖÖ ‡®Ö×±ú»› ²ÖÓ¤ãÛúÖ ¾Ö ŸµÖÖÃÖÖšß ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖÃÖ µÖêÞÖÖ¸ß “Ö¸²ÖßµÖãŒŸÖ †Ö¯Ö¸ÞÖÖ®Öê ÃÖᯙ Ûúê»Öê»Öß ÛúÖ›ŸÖãÃÖê µÖÖ´Öãôê ÃÖî×®ÖÛúÖŸÖ ¯Ö¸ÖÛúÖê™ß“Öß †Ã¾Öã֟ÖÖ ÆÖêŸÖß. »ÖÂÛúÖ¸ß Ûú¾ÖÖµÖŸÖß“µÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÝÖß ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê µÖÖ®Öê Æß ®Ö¾Öß®Ö ÛúÖ›ŸÖãÃÖê ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖÃÖ ®ÖÛúÖ¸ פ»ÖÖ. ‹¾ÖœµÖÖ¾Ö¸“Ö ®Ö £ÖÖÓ²ÖŸÖÖ ÛúÖ›ŸÖæÃÖ ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖ“Öß ÃÖŒŸÖß Ûú¸ÞµÖÖÃÖÖšß ¯Öãœê †Ö»Öê»Öê ײÖÏ×™¿Ö †×¬ÖÛúÖ¸ß ´Öê•Ö¸ Æ›ÃÖ®Ö ²ÖÖÓò Ûú´ÖÖÓ›¸ •Ö®Ö¸»Ö ׾ƻָ †Ö×ÞÖ »Öê±ú™®ÖÓ™ ¾ÖÖ‘Ö µÖÖÓ®ÖÖ ÝÖÖêôµÖÖ —ÖÖ›æ®Ö šÖ¸ Ûúê»Öê. ¿Öê¾Ö™ß ÝÖÏê®Öê×›†¸ ¿ÖêÜÖ¯Ö®Öê ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›êÃÖ ¯ÖÛú›»Öê Æß “ÖÛú´ÖÛú ¯ÖÖÆÞÖÖ·µÖÖ ‹ÛúÖÆß ×ÆÓ¤ß ÃÖî×®ÖÛúÖÃÖ ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê µÖÖÓÃÖ ´Ö¤ŸÖ Ûú¸Ö¾Öß †ÃÖê ¾ÖÖ™»Öê ®ÖÖÆß ¿Öê¾Ö™ß ÛúÖê™Ô ´ÖÖ¿ÖÔ»Ö ÆÖê‰®Ö 8 ‹×¯ÖÏ»Ö 1857 ¸Öê•Öß ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê µÖÖÓÃÖ ±úÖÃÖÖ¾Ö¸ “֜׾ÖÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. †¿ÖÖ ¯ÖÏÛúÖ¸ê 1857 “µÖÖ ˆšÖ¾ÖÖŸÖᯙ ¯Ö×Æ»ÖÖ ÛÎÖÓןÖÛúÖ¸Ûú ¾Ö ¯Ö×Æ»ÖÖ ÆãŸÖÖŸ´ÖÖ ÆÖêÞµÖÖ“ÖÖ ²ÖÆã´ÖÖ®Ö ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê µÖÖÓÃÖ •ÖÖŸÖÖê.

ÛÎÖÓŸÖß“Öê †ÖµÖÖê•Ö®Ö

ÃÖÖŸÖÖ¸“Öê ¸Ö•Öê ”¡Ö¯ÖŸÖß ¯ÖÏŸÖÖ¯Ö×ÃÓÖÆ µÖÖÓ“Öê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ÜÖÖ»ÖÃÖÖ Ûúê»Öê»Öê ¸Ö•µÖ ¯Öã®ÆÖ ×´Öô×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšß ŸµÖÖÓ“ÖÖ ¾ÖÛúᯙ ¸ÓÝÖÖê ²ÖÖ¯Öæ•Öß ŸÖÃÖê“Ö ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¯Öê¿Ö¾Öê µÖÖÓ“Öß ¾ÖÖ×ÂÔÖÛú †Öš »ÖÖÜÖÖ“Öß ²ÖÓ¤ Ûúê»Öê»Öß ¯Öê®¿Ö®Ö “ÖÖ»Öæ ¾ÆÖ¾Öß µÖÖÃÖÖšß †•Öß´Öã»»ÖÖÜÖÖ®Ö ¤Öê‘ÖêÆß ‡ÓÝ»ÖÓ›»ÖÖ ÝÖê»Öê ÆÖêŸÖê. ¯Ö¸ÓŸÖã ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ‘ÖêŸÖ»Ö껵ÖÖ ×®ÖÞÖÔµÖÖÓŸÖ ²Ö¤»Ö Ûúê»ÖÖ ®ÖÖÆß ¯Ö׸ÞÖÖ´ÖŸÖ: ¸ÓÝÖÖê ²ÖÖ¯Öæ•Öß ¾Ö †•Öß´Öã»»ÖÖÜÖÖ®Ö µÖÖÓ®Öß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ÆÖ»Ö“ÖÖ»Öß ÃÖã¹ Ûú껵ÖÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ˆšÖ¾Ö Ûú¸ÞµÖÖ“Öß ŸµÖÖÓ®Öß ‹Ûú µÖÖê•Ö®ÖÖ †ÖÜÖ»Öß ¸ÓÝÖÖê ²ÖÖ¯Öæ•Öß µÖÖÓ®Öß ¤×õÖÞÖ ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖᯙ ÃÖÓãÖÖ®ÖÖÓ“ÖÖ ŸÖ¸ †•Öß´Öã»»ÖÖÜÖÖ®Ö µÖÖÓ®Öß ¯Ö¸ÛúßµÖÖÓ®Öß ´Ö¤ŸÖ ×´Öô×¾ÖÞµÖÖ“ÖÖ ¯Öϵ֟®Ö ÃÖ㺠Ûúê»ÖÖ.

Æê ÃÖ¾ÖÔ•ÖÞÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓÛú›æ®Ö ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ®ÖÖ ÛúÖêÞÖŸµÖÖ ÛúÖ¸ÞÖÖ®Öê ¤ãÜÖÖ¾Ö»Öê»Öê ÆÖêŸÖê. ‡ÓÝÖÏ•Ö ÆÖ ÃÖ¾ÖÖÔ“ÖÖ ÃÖÖ´Öæ×ÆÛú ¿Ö¡Öæ ÆÖêŸÖÖ. Ûú´ÖôÖ“Öê ±úã»Ö ¾Ö “Ö¯ÖÖŸÖß Æß ÛÎÖÓŸÖß“Öß ¯ÖÏןÖÛúê ÆÖêŸÖß. ŸÖ¸ פ»»Öß »ÖÜÖ®ÖÖî ÛúÖê»ÖÛú¢ÖÖ ¾Ö ÃÖÖŸÖÖ¸Ö Æß ÛÎÖÓŸÖß“Öß ¯ÖÏ´ÖãÜÖ ÛúêÓ¤Ï ÆÖêŸÖß ÃÖÓãÖÖ×®ÖÛú ¾Ö ×ÆÓ¤ß »ÖÂÛú¸ µÖÖÓ“µÖÖ´Ö¬µÖê ÃÖ´Ö®¾ÖµÖ ÃÖÖ¬Ö»ÖÖ ÝÖê»ÖÖ ¾Ö 31 ´Öê 1857 ÆÖ ˆšÖ¾ÖÖ“ÖÖ ×¤¾ÖÃÖ ×®Ö׿“ÖŸÖ Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ.

´Ö߸ŸÖ

²Ö¸ÖÛú¯Ö渓µÖÖ »ÖÂÛú¸ß ”Ö¾ÖÞÖß´Ö¬µÖê ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖÓ›ê µÖÖÓÃÖ ±úÖ¿Öß ¤êÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ´ÖÓÝÖ»Ö ¯ÖÖӛꓵÖÖ ±úÖ¿Öß“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ¤ê¿Ö³Ö¸ÖŸÖᯙ »ÖÂÛú¸ß ”Ö¾ÖÞµÖÖŸÖ ¾ÖÞÖ¾µÖÖÃÖÖ¸ÜÖß ¯ÖÃÖ¸»Öß. ÛúÖ›ŸÖæÃÖ ¯ÖÏÛú¸ÞÖÖ´Öãôê ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓŸÖ ÃÖÓŸÖÖ¯ÖÖ“Öß ‹Ûú“Ö »ÖÖ™ ˆÃÖô»Öß †Ö×ÞÖ µÖÖ´Ö¬Öæ®Ö 3 ´Öê ¸Öê•Öß »ÖÜÖ®ÖÖî ¾Ö 5 ´Öê ¸Öê•Öß †µÖÖꬵÖÖ µÖê£Öᯙ »ÖÂÛú¸ß ŸÖãÛúÖ›µÖÖÓ®Öß ÛúÖ›ŸÖæÃÖê ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖÃÖ Ã¯Ö™ ®ÖÛúÖ¸ פ»ÖÖ. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß †¿ÖÖ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ¾Ö¸ ÛúšÖê¸ ÛúÖ¸¾ÖÖ‡Ô Ûúê»Öß. †®ÖêÛúÖÓ®ÖÖ ÃÖŒŸÖ ´Ö•Öã¸ß“Öß ×¿ÖõÖÖ —ÖÖ»Öß ´ÖÖ߸ŸÖ“µÖÖ ”Ö¾ÖÞÖß´Ö¬µÖê ‡.ÃÖ. 9 ´ÖêÓ 1857 ¸Öê•Öß 85 ׿֯ÖÖµÖÖÓ®Öß ÛúÖ›ŸÖãÃÖê ¾ÖÖ¯Ö¸ÞµÖÖÃÖ Ã¯Ö™ ®ÖÛúÖ¸ פ»ÖÖ. »ÖÂÛú¸ß †Ö¤ê¿ÖÖ“ÖÖ †¾Ö´ÖÖ®Ö Ûú껵ÖÖ¯ÖÏÛú¸ÞÖß µÖÖ ÃÖ¾ÖÔ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ÃÖŒŸÖ ´Ö•Öã¸ß“Öß ×¿ÖõÖÖ —ÖÖ»Öß. ŸµÖÖÓ“µÖÖ ¯ÖÖµÖÖŸÖ ²Ö꛵ÖÖ šÖêÛúÞµÖÖ“Öê ÛúÖ´Ö ÃÖ㺠—ÖÖ»Öê. ´Ö߸ŸÖ“µÖÖ ”Ö¾Ö®ÖߟÖᯙ ‡ŸÖ¸ ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ×®ÖµÖÖê×•ÖŸÖ ¾Öêôê¯ÖµÖÔŸÖ ¾ÖÖ™ ¯ÖÖÆÞÖê †¾Ö‘Ö› ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê. ŸµÖÖÓ®Öß 10 ´ÖêÓ 1857 ¸Öê•Öß ÃÖÖµÖÓÛúÖôß ˆšÖ¾ÖÖÃÖ ÃÖã¹¾ÖÖŸÖ Ûúê»Öß. ‡ÓÝÖÏ•Ö †×¬ÖÛúÖ·µÖÖÓ®ÖÖ šÖ¸ Ûúê»Öê »ÖÝÖê“Ö“Ö ŸÖã¹ÓÝÖ ±úÖÓê›æ®Ö ³ÖÖ¸ŸÖßµÖ ¾ÖîªÖÓ“Öß ´Ö㌟֟ÖÖ Ûúê»Öß. ´Ö߸ŸÖ ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö ÛúÓ¯Ö®Öß ÃÖ¸ÛúÖ¸“Öê ¸Ö•µÖ ÜÖÖ»ÖÃÖÖ —ÖÖ»µÖÖ“Öß ‘ÖÖêÂÖÞÖÖ Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öß. ×ÆÓ¤ß ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ¤ãÃÖ·µÖÖ“Ö ×¤¾Ö¿Öß “ÖÖîÃÖš ×Ûú.´Öß. †ÓŸÖ¸ ÛúÖ¯Öæ®Ö פ»»Öß ÝÖÖš»Öß. ´ÖÖÝÖÖÔ´Ö¬µÖê Æ•ÖÖ¸Öê ®ÖÖÝÖ׸Ûú ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®ÖÖ µÖê‰®Ö ×´ÖôÖ»Öê.

פ»»Öß

´Ö߸ŸÖÆæ®Ö †Ö»Öê»Öß ±úÖî•Ö פ»»ÖßŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö Ûú¸ŸÖÖ“Ö µÖê£Öᯙ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ”Ö¾ÖÞÖߟÖᯙ ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖ‡Ô ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®ÖÖ µÖê‰®Ö ×´ÖôÖ»Öê. ´ÖÖêÝÖ»Ö ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ“Öê ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ‘Ö¿µÖÖŸÖ ‘ÖÖŸÖ»Öê ÆÖêŸÖê. ¯Ö¸ÓŸÖã ³ÖÖ¸ŸÖßµÖÖÓ“µÖÖ ´Ö®ÖÖŸÖ ŸµÖÖ ¾Öî³Ö¾Ö¿ÖÖ»Öß ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖÓ“µÖÖ †Öš¾ÖÞÖß †•Öæ®Ö •ÖÖݵÖÖ ÆÖꟵÖÖ. ŸµÖÖ´Öãôê ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß ˆšÖ¾ÖÖ“µÖÖ ®ÖêŸÖ韾ÖÖ“Öß ¬Öã¸Ö ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ ²ÖÆ֤渿ÖÆÖ»ÖÖ ¬ÖÖêÛúÖ ¾ÖÖ™ŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖÆß ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖ¯Öãœê ŸµÖÖÓ“ÖÖ ®ÖÖ‡Ô»ÖÖ•Ö —ÖÖ»ÖÖ. 11 ´ÖêÓ ¸Öê•Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»µÖÖ ×¤»»ÖߟÖᯙ †ÖÝÖ´Ö®ÖÖ²Ö¸Öê²Ö¸ פ»»ÖߟÖᯙ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ Ûú¢Ö»ÖßÃÖ ÃÖã¹¾ÖÖŸÖ Ûúê»Öß. ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ“µÖÖ †ÖÛδÖÛúŸÖê¯Öãœê ײÖÏ×™¿Ö ®ÖÖ´ÖÖêƸ´Ö —ÖÖ»Öê. ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß ×¤»»ÖߟÖᯙ ¤Ö¹ÝÖÖêôµÖÖ“µÖÖ ÛúÖêšÖ¸ÖÛú›ê ¬ÖÖ¾Ö ‘ÖêŸÖ»Öß ¯Öãœß»Ö ¬ÖÖêÛúÖ †ÖêôÜÖæ®Ö ײÖÏ×™¿Ö ׿֯ÖÖµÖÖÓ®Öß ÛúÖêšÖ¸ÖÃÖ †ÖÝÖ »ÖÖ¾Ö»Öß. ¯ÖÏ“ÖÓ› ñúÖê™ —ÖÖ»ÖÖ. µÖÖ Ã±úÖê™ÖŸÖ ¿ÖêÛú›Öê »ÖÖêÛú ´Ö韵Öæ´ÖãÜÖß ¯Ö›»Öê. †¾Ö‘µÖÖ 24 ŸÖÖÃÖÖŸÖ ×¤»»Öß ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“ÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ †Ö»Öß. ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ ²ÖÆ֤渿ÖÆÖ µÖÖÓÃÖ ³ÖÖ¸ŸÖÖ“ÖÖ ÃÖ´ÖÏÖ™ ´ÆÞÖæ®Ö ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê.

ˆšÖ¾ÖÖ“Öê ÝÖÖÓ³ÖßµÖÔ »ÖõÖÖŸÖ ‘Öê‰®Ö Ý־ƮÖÔ¸ •Ö®Ö¸»Ö »ÖÖò›Ô Ûúò×®ÓÖÝÖ µÖÖ®Öê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖÖ´Ö¬Öæ®Ö 1 »ÖõÖ 20 Æ•ÖÖ¸ ÃÖî×®ÖÛú ²ÖÖê»ÖÖ¾Öæ®Ö ‘ÖêŸÖ»Öê. ŸÖÃÖê“Ö ³ÖÖ¸ŸÖÖŸÖÆß ¯ÖÓ•ÖÖ²Öß, ÝÖã¸ÜÖÖ, ¿ÖßÜÖ, ¸•Ö¯ÖæŸÖ, µÖÖÓ“Öß ®Ö¾µÖÖ®Öê ³Ö¸ŸÖß Ûúº®Ö 3 »ÖõÖ 10 Æ•ÖÖ¸ ±úÖî•Ö ŸÖµÖÖ¸ Ûúê»Öß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ×¤»»Öß ŸÖÖ²µÖÖŸÖ ‘ÖêÞµÖÖÃÖÖšß“µÖÖ ÆÖ»Ö“ÖÖ»Öß ÃÖæº Ûú껵ÖÖ ŸÖ¸ ²ÖÆ֤渿ÖÆÖ ¾Ö ²ÖÓ›¾ÖÖ»Öê פ»»Öß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ •ÖÖ‰ ®ÖµÖê µÖÖÃÖÖšß ¤õÖ ÆÖêŸÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß •Öæ®Ö 1857 ´Ö¬µÖê 65 Æ•ÖÖ¸ÖÓ“Öß ±úÖî•Ö פ»»Öß³ÖÖê¾ÖŸÖß ÝÖÖêôÖ Ûúê»Öß ´ÖÖ®ÖÃÖ¿ÖÖáÖßµÖ ¤²ÖÖ¾Ö šê¾ÖÞµÖÖÃÖÖšß ×•ÓÖÛúÞÖê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê 15 ÃÖ¯™êÓ²Ö¸ 1857 ¸Öê•Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»Öê ¾Ö ‡ÓÝÖÏ•Ö µÖÖÓ“µÖÖ´Ö¬µÖê µÖ㬤ÖÃÖ ŸÖÖêÓ› ±úã™»Öê ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß 10 פ¾ÖÃÖ ×®ÖÛú¸Ö®Öê —ÖãÓ•Ö ×¤»Öß. ¯Ö¸ÓŸÖã ײÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ¯Öãœê ŸµÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö³ÖÖ¾Ö »ÖÖÝÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß. 25 ÃÖ¯™êÓ²Ö¸ 1857 ´Ö¬µÖê פ»»Öß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ÆÖŸÖß †Ö»Öß. פ»»Öß ŸÖÖ²µÖÖŸÖ µÖêŸÖÖ“Ö ¤Æ¿ÖŸÖ ²ÖÃÖ×¾ÖÞµÖÖÃÖÖšß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß †´ÖÖ®ÖãÂÖ¯ÖÞÖê Ûú¢Ö»Ö ÃÖã¹ Ûúê»Öß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß »ÖÖ»Ö ×Ûú»»µÖÖ“ÖÖ ŸÖÖ²ÖÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ²ÖÖ¤¿ÖÆÖ ²ÖÖƤ渿ÖÆÖ µÖÖÃÖ Ûúî¤ Ûú¹®Ö ‹ÛúÖ Æã•Ö·µÖÖ“µÖÖ ÛúÖêšßŸÖ ›ÖÓ²Ö»Öê.

ÛúÖ®Ö¯Öæ¸

´Ö߸ŸÖ ¾Ö פ»»Öß µÖê£Öᯙ ˆšÖ¾ÖÖ“µÖÖ µÖ¿ÖþÖß ¾ÖÖ™“ÖÖ»Öß´Öãôê ÃÖ¾ÖÔ“Ö »ÖÂÛú¸ß ”Ö¾ÖÞµÖÖŸÖ †Ã¾Öã֟ÖÖ ×®Ö´ÖÖÔÞÖ —ÖÖ»Öß. †¿ÖÖ“Ö †Ã¾ÖÃ£Ö —ÖÖ»Ö껵ÖÖ ÛúÖ®Ö¯Ö渴֬Öᯙ ‹ÛúÖ ÝÖÖê·µÖÖ ×¿Ö¯ÖÖµÖÖ®Öê 5 •Öæ®Ö 1857 ¸Öê•Öß ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ¾Ö¸ ÝÖÖêôµÖÖ —ÖÖ›»µÖÖ µÖÖ´Öæôê ÛúÖ®Ö¯Ö渴֬Öᯙ ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®Öß ²ÖÓ› ¯ÖãÛúÖ¸»Öê ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö µÖê£Öᯙ ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“Öê ®ÖêŸÖê ²Ö®Ö»Öê ÛúÖ®Ö¯Ö渴֬Öᯙ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ‹ÛúÖ ÜÖÓ¤Ûú †ÃÖÞÖÖ·µÖÖ ‡´ÖÖ¸ŸÖß“ÖÖ †ÖÀÖ쵅 ‘ÖêŸÖ»ÖÖ. ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²ÖÖÓ®Öß µÖÖ ‡´ÖÖ¸ŸÖßÃÖ ¾ÖêœÖ פ»ÖÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ´ÖÖêšµÖÖ ¬ÖîµÖÖÔ®Öê 21 פ¾ÖÃÖ ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“ÖÖ ¯ÖÏןÖÛúÖ¸ Ûúê»ÖÖ ¿Öê¾Öšß ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²ÖÖÖÓ¿Öß Ûú¸Ö¸ Ûúº®Ö ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß †Ö¯Ö»Öß ÃÖã™ÛúÖ Ûú¹®Ö ‘ÖêŸÖ»Öß.

1 •Öæ»Öî 1857 ¸Öê•Öß ÛúÓ¯Ö®Öß ¸Ö•Ö¾Ö™ ÃÖÓ¯Öã媅م µÖê‰®Ö ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¯Öê¿Ö¾ÖÖ ²Ö®Ö»µÖÖ“Öê ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ Ûú¸ÞµÖÖŸÖ †Ö»Öê. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®ÖÖ ÛúÖ®Ö¯Ö渴֬Öᯙ ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•ÖŸÖÖ“Ö ÛúÖ®Ö¯Ö㸓µÖÖ ×¤¿Öê®Öê ‡ÓÝÖÏ•Ö ±úÖî•Ö ¬ÖÖ¾Öæ »ÖÖÝÖ»Öß. 12 •Öã»Öî 1857 ¸Öê•Öß ŸÖÓã²Öô µÖ㬤 —ÖÖ»Öê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÖê±úÜÖÖ®µÖÖ¯Öãœê ®ÖÖ®ÖÖ“ÖÖ ×®Ö³ÖÖ¾Ö »ÖÖÝÖ»ÖÖ ®ÖÖÆß. 17 •Öã»Öî ¸Öê•Öß ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ÛúÖ®Ö¯Ö㸾ָ ŸÖÖ²ÖÖ ×´Öô×¾Ö»ÖÖ. †¾Ö¬Ö ÃÖÓãÖÖ®Ö“µÖÖ ´ÖÖ¬µÖÖ´ÖÖŸÖæ®Ö ¯Öã®ÆÖ ÛúÖ®Ö¯Ö㸾ָ ŸÖÖ²ÖÖ ×´Öô×¾ÖÞµÖÖŸÖ ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¾Ö ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê µÖ¿ÖþÖß —ÖÖ»Öê ´ÖÖ¡Ö ±úÖ¸ ÛúÖô ŸµÖÖÓ®ÖÖ ÛúÖ®Ö¯Öæ¸ ×™Ûú×¾ÖŸÖÖ †Ö»Öê ®ÖÖÆß.

ײÖÏ×™¿Ö †×¬ÖÛúÖ¸ß •Ö®Ö¸»Ö Ûúò´¯Ö²Öê»Ö®Öê ¯Öã®ÆÖ ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¾Ö ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê µÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö¸Ö³Ö¾Ö Ûú¹®Ö ÛúÖ®Ö¯Öæ¸ ×´Öô×¾Ö»Öê. µÖÖ®ÖÓŸÖ¸ ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ®Öê¯ÖÖô´Ö¬µÖê †ÖÀÖϵÖÖÃÖÖšß ×®Ö‘Öæ®Ö ÝÖê»Öê ŸÖ¸ ´ÖÖÝÖê ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê ´ÖÖ¡Ö •Ö¾Öô •Ö¾Öô ¤ÆÖ ´Ö×Æ®Öê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ×¾Ö¹¬Ö »ÖœŸÖ ÆÖêŸÖê. ¯ÖÓ¸ŸÖã ×±ú¸×ŸÖ´Öãôê ŸµÖÖÓ“ÖÖÆß ‘ÖÖŸÖ —ÖÖ»ÖÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ŸµÖÓÖ®ÖÖ ¯ÖÛú›»Öê ¾Ö 18 ‹×¯ÖÏ»Ö 1859 ¸Öê•Öß ±úÖÃÖÖ¾Ö¸ »Ö™Ûú×¾Ö»Öê.

»ÖÜÖ®ÖÖî

»ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê †µÖÖꬵÖÖ (†ÖîÓ¬Ö†¾Ö¬Ö) ÃÖÓãÖÖ®Ö ÜÖ»ÖÃÖÖ Ûúê»Öê. 30 ´Öê 1857 ¸Öê•Öß †µÖÖꬵÖÖ ÃÖÓãÖÖ®ÖÖŸÖ ˆšÖ¾ÖÖÃÖ ÃÖã¹¾ÖÖŸÖ —ÖÖ»Öß †µÖÖꬵÖÖ ÃÖÓãÖÖ®Ö“µÖÖ ®Ö¾ÖÖ²ÖÖ“µÖÖ Æ•Ö¸ŸÖ ´ÖÆ»Ö µÖÖ ²ÖêÝÖ´Ö®Öê ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖ“Öê ®ÖêŸÖéŸ¾Ö Ûúê»Öê †Ö¯Ö»µÖÖ †»¯Ö¾ÖµÖß®Ö ´Öã»ÖÖÃÖ ÝÖ֤߾ָ ²ÖÃÖ¾Öæ®Ö ‡ÓÝÖÏ•Ö ¸Ö•µÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ —ÖÖ»µÖÖ“Öê •ÖÖÆ߸ Ûúê»Öê. ײÖÏ×™¿Ö ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß Æò¾Ö »ÖòÛú ´ÖÖêšß ±úÖî•Ö ‘Öê‰®Ö ÃÖ¯™êÓ²Ö¸ 1857 ´Ö¬µÖê »ÖÜÖ®ÖîÖÃÖ †Ö»ÖÖ. ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ¿Öß »ÖœÖ ¤ê‰®Ö 17 ®ÖÖê¾ÆêÓ²Ö¸ 1857 ¸Öê•Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»ÖµÖÖÓ“ÖÖ ×²ÖÏ×™¿Ö ¸ê×ÃÖ›ê®ÃÖÖß ³ÖêÖ¾ÖŸÖß“ÖÖ ¾ÖêœÖ ˆš×¾Ö»ÖÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ŸÖÖÛú¤ ¾ÖÖœŸÖ †ÃÖŸÖÖ®ÖÖ“Ö ×²ÖÏ×™¿Ö ÃÖê®ÖÖ®Öß •Ö®Ö¸»Ö Ûúò´²Öê»Ö 20 Æ•ÖÖ¸ÖÓ“Öß ±úÖî•Ö ‘Öê‰®Ö »ÖÜÖ®ÖÖîÃÖ ¯ÖÖêÆÖê“Ö»ÖÖ. ŸµÖÖÓ®Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖ¿Öß ´ÖãÛúÖ²Ö»ÖÖ ×¤»ÖÖ. ²ÖêÝÖ´Ö Æ•Ö¸ŸÖ ´ÖÆ»Ö “µÖÖ ®ÖêŸÖ韾ÖÖÜÖÖ»Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ®Öß ×¤»Öê»ÖÖ »ÖœÖ ÛúÖîŸÖãÛúÖï֤ †ÖÆê. ¿Öê¾Ö™ß 22 ´ÖÖ“ÖÔ 1857 ¸Öê•Öß ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß »ÖÜÖ®ÖÖî ×´Öô×¾ÖÞµÖÖŸÖ µÖ¿Ö ×´Öô×¾Ö»Öê.

ײÖƸ

¯ÖÖ™ÞÖ•Ö¾Öô ¤Ö®ÖÖ¯Öæ¸ µÖê£Öê ײÖÏ×™¿ÖÖÓ®Öß ±úÖî•Ö ÆÖêŸÖß µÖê£Öß»Ö ×²ÖÏ×™¿Ö †×¬ÖÛúÖ¸ß »ÖÖò›Ô µÖÖ®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ”Ö¾ÖÞÖߟÖᯙ ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓŸÖ ˆšÖ¾ÖÖ“Öß »ÖÖÝÖÞÖ ÆÖê‰ ®ÖµÖê ´ÆÞÖæ®Ö ŸµÖÖ®Öê ׿֯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ×®Ö¿ÖÃ¡Ö Ûú¸ÞµÖÖ“ÖÖ ×®ÖÞÖÔµÖ ‘ÖêŸÖ»ÖÖ ×ÆÓ¤ß ÃÖî×®ÖÛú ¿ÖáÖê ÜÖÖ»Öß šê¾ÖÞµÖÖÃÖ †Ö×ÞÖ ÝÖÖê·µÖÖÓ“Öß ±úÖî•Ö ŸÖê£Öê µÖêÞµÖÖÃÖ ‹Ûú“Ö ÝÖÖš ¯Ö›»Öß. †Ö¯ÖÞÖÖÃÖ ×®Ö:¿ÖÃ¡Ö Ûú¹®Ö »ÖÖò‡Ô› †Ö¯Ö»Öß Ûú¢Ö»Ö Ûú¸ÞÖÖ¸ †¿Öß ³ÖߟÖß ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®ÖÖ ¾ÖÖ™»µÖÖ®Öê ŸµÖÖÓ®Öß ÆÖŸÖß ¿ÖáÖêÓ ‘ÖêŸÖ»Öê ¾Ö ÝÖÖê·µÖÖ ±úÖî•Öê¾Ö¸ ÝÖÖêôß²ÖÖ¸ ÃÖã¹ Ûúê»ÖÖ. »ÖÖò›Ô› ÆŸÖ²Ö»Ö —ÖÖ»ÖÖ. ŸµÖÖÓ“Öß •Ö´Öָ֤߮ ¸ÖÞÖÖ ÛúÓã²Ö¸×ÃÓÖÆ ×²ÖÏ×™¿ÖÖÓ“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ²ÖÓ› Ûú¹®Ö ˆš»ÖÖ. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓÛú›æ®Ö —ÖÖ»Ö껵ÖÖ †®µÖÖµÖÖ“Öß ÃÖÓ¬Öß“Ö ˆšÖ¾ÖÖ“µÖÖ ¹¯ÖÖ®Öê ¸ÖÞÖÖ Ûúã¾Ö¸×ÃÓÖÆÖ»ÖÖ “ÖÖ»Öæ®Ö †Ö»Öß. ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ®ÖÖÆß ÛúÓã¾Ö¸×ÃÓÖÆÖ“µÖÖ ¹¯ÖÖ®Öê ®ÖêŸÖÖ ×´ÖôÖ»ÖÖ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ¿Öß ŸµÖÖÓ®Öß ×¤»Öê»ÖÖ »ÖœÖ ŸÖ¹ÞÖÖÓ®ÖÖÆß »ÖÖ•Ö¾Öê»Ö †ÃÖÖ ÆÖêŸÖÖ. ײÖÏ×™¿ÖÖÓ¿Öß »ÖœŸÖÖ »ÖœŸÖÖ ‡.ÃÖ. 1857 ´Ö¬µÖê ÛúÓã¾Ö¸×ÃÓÖÆ ´Ö¸ÞÖ ¯ÖÖ¾Ö»ÖÖ.

—ÖÖ¿Öß

»ÖÖò›Ô ›»ÖÆÖîÃÖß®Öê ¤¢ÖÛú ¾ÖÖ¸ÃÖ ®ÖÖ´ÖÓ•Öæ¸ µÖÖ ŸÖŸ¾ÖÖÜÖÖ»Öß —ÖÖ¿Öß“Öê ¸Ö•µÖ ÜÖÖ»ÖÃÖÖ Ûúê»Öê ¸ÖÞÖß“µÖÖ ¤¢ÖÛú ¯Öã¡ÖÖÃÖ ¸Ö•µÖÖ׬ÖÛúÖ¸ ®ÖÖÛúÖ¸ÞÖÃÖŸÖ †Ö»ÖÖ †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öã»ÖÖ“µÖÖ ´ÖãÓ•ÖßÃÖÖšß †Ö¯Ö»µÖÖ“ÖÖ ÜÖו֮µÖÖŸÖᯙ 1 »ÖÖÜÖ ¹¯ÖµÖÖÓ“Öß ´ÖÖÝÖÞÖß ¸ÖÞÖß®Öê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÛú›ê Ûúê»Öß. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß µÖÖÃÖÖšß •ÖÖ´Öß®Ö ´ÖÖ×ÝÖŸÖ»ÖÖ µÖÖ´Öãôê ¸ÖÞÖß †¯Ö´ÖÖ×®ÖŸÖ —ÖÖ»Öß ¾Ö ן֮Öê ÆÖŸÖß ¿ÖÃ¡Ö ‘ÖêÓŸÖ»Öê ˆšÖ¾ÖÖ“Öß ¾ÖÖŸÖÖÔ •ÖÃÖ•Ö¿Öß ÃÖ´Ö•Öê»Ö ŸÖÃÖ-ŸÖÃÖê ˆšÖ¾ÖÖ“Öê »ÖÖêÞÖ ¯ÖÃÖ¸ŸÖ ÆÖêŸÖê. 6 •Öæ®Ö 1857 ¸Öê•Öß —ÖÖ¿Öß µÖê£Öᯙ ×ÆÓ¤ß ×¿Ö¯ÖÖµÖÖÓ®Öß ²ÖÓ› ¯ÖãÛúÖº®Ö ‡ÓÝÖÏ•Ö †×¬ÖÛúÖ·µÖÖÓ“Öß Ûú¢Ö»Ö Ûúê»Öß. µÖÖ¯ÖÖšß ´ÖÖÝÖê ¸ÖÞÖß“ÖÖ ÆÖŸÖ †ÖÆê. †ÃÖê ¾ÖÖ™æ®Ö ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ¸ÖÞÖß“µÖÖ ×¾Ö¸Öê¬ÖÖŸÖ ÆÖ»Ö“ÖÖ»Öß ÃÖã¹ Ûú껵ÖÖ.

ÃÖÓ³ÖÖ¾µÖ ¬ÖÖêÛúÖ †ÖêôÜÖæ®Ö ¸ÖÞÖß®ÖêÆß †Ö¯Ö»Öß »ÖÂÛú¸ß ×ÃÖ¬¤ŸÖÖ Ûúê»Öß. ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß —ÖÖ¿Öß“µÖÖ ×Ûú»»µÖÖÃÖ ¾ÖêœÖ פ»ÖÖ. ¸ÖÞÖß ´ÖÖêšµÖÖ ×®Ö¬ÖÖÔ¸Ö®Öê ×Ûú»»ÖÖ »Öœ¾Öæ »ÖÖÝÖ»Öß ¸ÖÞÖß“µÖÖ ´Ö¤ŸÖßÃÖ ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê ¬ÖÖ¾Öæ®Ö †Ö»Öê. ¯ÖÞÖ ŸµÖÖÓ®ÖÖ ¯Ö¸Ö³Ö¾ÖÖÃÖ ÃÖÖ´ÖÖê¸ê •ÖÖê¾Öê »ÖÖÝÖ»Öê ײÖÏ×™¿Ö ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß ÃÖ¸ ƵÖæ¸Öê•Ö µÖÖ®Öê ×Ûú»»µÖÖ“µÖÖ ŸÖ™²ÖÓ¤ßÃÖ ×ÜÓÖ›Ö¸ ¯ÖÖ›»ÖêÓ ‡ÓÝÖÏ•ÖÖÓ®Öß ×Ûú»»µÖÖŸÖ ¯ÖϾÖê¿Ö Ûú¸ŸÖÖ“Ö ³ÖµÖÓÛú¸ ÛúŸÖ»Ö ÃÖã¹ Ûúê»Öß. ´ÖÖêšµÖÖ µÖ㌟Öß®Öê †Ö¯Ö»µÖÖ ´Öã»ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÖšß¿Öß ²ÖÖÓ¬Öæ®Ö ‘ÖÖ꛵ÖÖ¾Ö¸ þÖÖ¸ ÆÖê‰®Ö ¸ÖÞÖß ×Ûú»»µÖÖ²ÖÖÆê¸ ¯Ö›»Öß. ÛúÖ»¯Öß“µÖÖ ×¤¿Öê®Öê ¸ÖÞÖß“Öß ¤Öî› ÃÖã¹ —ÖÖ»Öß. 100 ´Öî»ÖÖ“Öê †ÓŸÖ¸ ¸ÖÞÖß®Öê ¾ÖÖ·µÖÖ“µÖÖ ¾ÖêÝÖÖ®Öê ¯ÖÖ¸ Ûúê»Öê.

—ÖÖ¿Öß“Öß ¸ÖÞÖß »Öõ´Öß²ÖÖ‡Ô ÛúÖ»¯Öß»ÖÖ µÖêŸÖÖ“Ö ®ÖÖ®ÖÖÃÖÖÆê²Ö ¯Öê¿Ö¾Öê ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê, ²ÖÖÓªÖ“ÖÖ ®Ö¾ÖÖ²Ö ‡. ®ÖêŸÖê ‹Ûú¡Ö †Ö»Öê. ײÖÏ×™¿Ö ÃÖê®ÖÖ¯ÖŸÖß ÃÖ¸ ƵÖæ ¸Öê•Ö ÛúÖ»¯Öß¾Ö¸ †ÖÛδÖÞÖ Ûúê»Öê. ²ÖÓ›¾ÖÖ»Öê †Ö×ÞÖ ‡ÓÝÖÏ•Ö µÖÖÓ“µÖÖŸÖ ¤Öê®Ö »ÖœÖµÖÖ —ÖÖ»µÖÖ ¯ÖÞÖ ŸµÖÖŸÖ ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ“ÖÖ ¯Ö¸Ö³Ö¾Ö —ÖÖ»ÖÖ. ¸ÖÞÖß †Ö×ÞÖ ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê µÖÖÓ®Öß Ý¾ÖÖ»Æê¸Ûú›ê Ûúæ“Ö Ûúê»Öê. ¸ÖÞÖß ¾Ö ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê ݾÖÖ»Æ긻ÖÖ µÖêŸÖÖ“Ö ŸÖê£Öᯙ ÃÖî×®ÖÛúÖŸÖ ˆŸÃÖÖÆ ÃÖÓ“ÖÖ¸»ÖÖ ¾Ö ŸµÖÖÓ®Öß ²ÖÓ›Ö“Öê ×®Ö¿ÖÖ®Ö ˆ³ÖÖ¸»Öê µÖÖ¾Öêôß Ý¾ÖÖ»Æ긓ÖÖ ¸Ö•ÖÖ •ÖµÖÖ•Öß¸Ö¾Ö ´ÖÖ¡Ö †ÖÝÖ·µÖÖÃÖ ¯Öôæ®Ö ÝÖê»ÖÖ. ݾÖÖ»Æ긓ÖÖ ×Ûú»»ÖÖ •Öæ®Ö 1858 ´Ö¬µÖê ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ“µÖÖ ŸÖÖ²µÖÖŸÖ †Ö»ÖÖ. ݾÖÖ»Æ긓µÖÖ ²ÖÓ›Ö“Öß ²ÖÖŸÖ´Öß ÃÖ´Ö•ÖÖŸÖÖ“Ö ÃÖ¸ ƵÖê¸Öê•Ö ÛúÖ»¯ÖßÆæ®Ö ݾÖÖ»Æ긻ÖÖ †Ö»ÖÖ ¸ÖÞÖß, ŸÖÖŸµÖÖ ™Öê¯Öê ¾Ö ‡ÓÝÖÏ•Ö µÖÖÓ“ÖÖ •ÖÞÖæ ¯Ö֚׿־ÖÞÖß“ÖÖ ÜÖêô ÃÖã¹ ÆÖêŸÖÖ. ݾÖÖ»Æê¸ ×•ÓÖÛúÞÖê ‡ÓÝÖÏ•ÖÖ®ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú ¾ÖÖ™æ »ÖÖÝÖ»Öê. ŸµÖÖÓ®Öß ²ÖÓ›¾ÖÖ»µÖÖÓ¾Ö¸ †ÖÛδÖÞÖ Ûúê»Öê µÖÖ¾Öêôß ¸ÖÞÖß »Öõ´Öß²ÖÖ‡Ô ˆšÖ¾ÖÖ“Öê þ֟Ö: ®ÖêŸÖéŸ¾Ö Ûú¸ŸÖ ÆÖêŸÖß ÃÖ¸ ŵÖæ¸Öê•Ö ¾Ö •Ö®Ö¸»Ö ×Ã´Ö£Ö µÖÖÓ“µÖÖ ³Öê¤Ûú ´ÖÖ·µÖÖ¯Öãœê ˆšÖ¾Ö¾ÖÖ»µÖÖÓ“ÖÖ ×®Ö³ÖÖ¾Ö »ÖÖÝÖê®ÖÖÃÖÖ —ÖÖ»ÖÖ ¸ÖÞÖß»ÖÖ ¿Ö¡Öæ®Öê ¾ÖêœÖ פ»ÖÖ.

¸ÖÞÖß®Öê ´ÖÖêšµÖÖ “Ö¯ÖôŸÖê®Öê ‘ÖÖê›Ö ˆ›¾Öæ®Ö ¾ÖꜵÖÖ“ÖÖ ”ê¤ Ûúê»ÖÖ. ײÖÏ×™¿Ö ±úÖî•Ö ¯ÖÖšß¾Ö¸ ÆÖêŸÖß“Ö †¿ÖÖ †ÖÞÖß²ÖÖÞÖß“µÖÖ ¯ÖÏÃÖÓÝÖß ‹ÛúÖ †ÖꜵÖÖ•Ö¾Öô ¸ÖÞÖß“ÖÖ ‘ÖÖê›Ö †›»ÖÖ ¯ÖÖš»ÖÖÝÖ Ûú¸ÞÖÖ·µÖÖ ‡ÓÝÖÏ•Ö ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®Öß ¸ÖÞÖß“µÖÖ ›ÖꌵÖÖ¾Ö¸ ”ÖŸÖß¾Ö¸ •Ö²Ö¸ ¾ÖÖ¸ Ûúê»Öê. ¸ÖÞÖß®Öê ¯Ö¸ÖÛδÖÖ“Öß ¿Ö£ÖÔ Ûúê»Öß. ´Ö韵Öæ»ÖÖ Ûú¾Ö™ÖôÞµÖÖ¯Öæ¾ÖßÔ ¸ÖÞÖß®Öê ¾ÖÖ¸ Ûú¸ÞÖÖ·µÖÖ ¤Öê®Ö ¿Ö¡Öæ ÃÖî×®ÖÛúÖÓ®ÖÖ šÖ¸ Ûúê»Öê. ¸ÖÞÖß“µÖÖ ´Ö韵Öæ®Öê 17 •Öæ®Ö 1858 ˆšÖ¾ÖÖ“µÖÖ ‹ÛúÖ ŸÖê•ÖþÖß ¯Ö¾ÖÖÔ“ÖÖ †ÓŸÖ —ÖÖ»ÖÖ.